Osoby z ADHD (zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) często mają trudności ze snem, co może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Jednym z głównych problemów jest obniżony poziom melatoniny, co skutkuje trudnościami z zasypianiem i opóźnionym rytmem dobowym. Ponieważ codzienne obowiązki, takie jak szkoła czy praca, wymagają porannego wstawania, wiele osób z ADHD zmaga się z chronicznym niedoborem snu. To z kolei negatywnie wpływa na zdrowie i może zwiększać ryzyko nadwagi oraz otyłości.
Jak ADHD wpływa na masę ciała?
Niedobór snu zaburza regulację hormonów odpowiadających za apetyt, takich jak grelina i leptyna, co może prowadzić do nadmiernego łaknienia i niekontrolowanego podjadania. Dodatkowo, zmęczenie wynikające z niewystarczającej ilości snu często skutkuje obniżoną aktywnością fizyczną, co sprzyja przybieraniu na wadze. Problemy ze snem mogą również pogłębiać trudności w koncentracji, kontrolowaniu impulsów i regulacji emocji, co dodatkowo utrudnia utrzymanie zdrowego stylu życia. W konsekwencji osoby z ADHD są bardziej narażone na rozwój niezdrowych nawyków żywieniowych oraz prowadzenie siedzącego trybu życia, co może mieć długofalowy wpływ na ich zdrowie fizyczne i psychiczne.
Otyłość u dzieci i młodzieży stanowi istotny problem zdrowotny, mogący prowadzić do cukrzycy typu 2, nadciśnienia czy chorób serca. Badania wykazały, że nastolatki z ADHD, które mają niedobór snu, są bardziej narażone na nadwagę niż ich rówieśnicy z prawidłowym rytmem snu. Powodem tego jest zaburzenie regulacji hormonów odpowiedzialnych za apetyt – greliny i leptyny. W efekcie osoby z ADHD mogą częściej odczuwać głód i spożywać większe ilości jedzenia. Dodatkowo brak energii związany z niewystarczającą ilością snu może prowadzić do mniejszej aktywności fizycznej, co tylko potęguje problem nadmiernej masy ciała.
Co mówią statystyki?
Badania wykazały, że 30,6% nastolatków biorących udział w analizie zmagało się z nadwagą lub otyłością, a wśród nich 11,4% miało zdiagnozowane ADHD. Spośród nastolatków z ADHD 62,9% przyjmowało leki, natomiast 38,1% nie było poddanych leczeniu farmakologicznemu. Analiza wyników pokazała, że ADHD zwiększa ryzyko otyłości o 20%, a nastolatki, które nie stosowały leczenia farmakologicznego, były bardziej narażone na otyłość (38,5%) w porównaniu do tych, które przyjmowały leki (31,6%).
Sen a regulacja masy ciała
Sen odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowej masy ciała, a osoby z ADHD często borykają się z zaburzeniami snu, które mogą pogłębiać trudności związane z utrzymaniem zdrowej wagi. Opóźnione wydzielanie melatoniny, przesunięty rytm dobowy oraz trudności z wyciszeniem przed snem są powszechnymi problemami, które utrudniają zasypianie i prowadzą do niewystarczającej ilości snu. Brak odpowiedniego odpoczynku zakłóca równowagę hormonalną organizmu, zwiększając poziom greliny, hormonu odpowiedzialnego za uczucie głodu, oraz obniżając poziom leptyny, która reguluje uczucie sytości. W rezultacie osoby z ADHD mogą doświadczać częstszej ochoty na niezdrowe przekąski oraz spożywać nadmierne ilości kalorii, co zwiększa ryzyko problemów z wagą i zdrowiem metabolicznym.
Zdrowy styl życia jako klucz do równowagi
Zdrowe nawyki dotyczące snu, aktywności fizycznej i ograniczenia czasu przed ekranem mogą zmniejszyć ryzyko otyłości. Badania pokazują, że osoby przestrzegające zaleceń dotyczących zdrowego trybu życia rzadziej zmagają się z nadmierną masą ciała.
- Wśród młodzieży, która nie przestrzegała żadnych wytycznych zdrowotnych, odsetek otyłości wynosił 38%.
- Przestrzeganie przynajmniej jednej zasady zdrowego stylu życia obniżało to ryzyko:
- 1 wytyczna: 32,3% przypadków otyłości.
- 2 wytyczne: 25,5% przypadków.
- 3 wytyczne: 23,9% przypadków.
Im więcej zdrowych nawyków wprowadzano, tym niższe było ryzyko nadwagi i otyłości. Oznacza to, że kompleksowe podejście do zdrowia – uwzględniające dietę, aktywność fizyczną oraz higienę snu – może skutecznie pomóc w kontroli masy ciała.
ADHD a wpływ mediów cyfrowych
Korzystanie z mediów cyfrowych również może przyczyniać się do problemów ze snem i otyłością. Nadmierny czas spędzony przed ekranem wpływa na przesunięcie rytmu dobowego, ogranicza aktywność fizyczną i może prowadzić do spożywania większej ilości kalorii. Badania wykazały, że nastolatki z nieleczonym ADHD rzadziej przestrzegają zaleceń dotyczących ograniczenia czasu spędzanego przed ekranem, co dodatkowo zwiększa ryzyko problemów zdrowotnych.
Wnioski
Powiązania między ADHD, snem i otyłością są złożone, ale już teraz wiadomo, że odpowiednia higiena snu, zdrowa dieta i aktywność fizyczna mogą znacząco obniżyć ryzyko nadwagi. Proste zmiany w codziennych nawykach – takie jak regularne godziny snu, ograniczenie czasu przed ekranem i zwiększenie aktywności ruchowej – mogą mieć ogromny wpływ na zdrowie nastolatków z ADHD. Wsparcie ze strony rodziców, nauczycieli i specjalistów może odegrać kluczową rolę w kształtowaniu zdrowych nawyków i poprawie jakości życia osób z ADHD.
