Istnieją rzeczy i sytuacje, które są nieprzyjemne dla każdego z nas. Jedną z nich jest wymiotowanie. To czynność, która w normalnych okolicznościach nie powinna wzbudzać silnego lęku. Są jednak osoby, dla których jest to źródło niewyobrażalnego cierpienia. Dlaczego?
Emetofobia. Skąd bierze się lęk przed wymiotami?
Fobia specyficzna to zaburzenie, dla którego charakterystyczne jest odczuwanie silnego lęku spowodowanego określonymi przedmiotami czy sytuacjami. Osoby zmagające się z fobią odczuwają lęk tak silny, że zmusza je to do unikania sytuacji, w których mógłby się pojawić..
Człowiek cierpiący na emetofobię odczuwa przytłaczający lęk i niepokój spowodowany możłiwością zwymiotowania. Lęk wywoływany jest nie tylko przez odruch wymiotny (lub jego wyobrażenie). Również sam widok wymiotów może być źródłem silnych emocji. Osoby dotknięte emetofobią mogą mieć podobne reakcje na wymioty swoje lub innych osób.
Epidemiologia emetofobii
Fobia ta dotyczy 0,1% społeczeństwa. Wydaje się, że liczba ta jest niewielka, jednak uwzględnia ona wyłącznie osoby, u których lęk przed wymiotami jest na tyle nasilony, że spełnia kryteria fobii. Mniej nasilony niepokój przed wymiotowaniem dotyka od 3 do 8% populacji. Emetofobia jest częściej diagnozowana u kobiet. Cierpieć na nią można w każdym wieku, jednak bardzo często pierwsze jej przejawy ujawniają się w wieku dziecięcym lub nastoletnim.
Emetofobia może znacząco utrudniać normalne funkcjonowanie, ponieważ wiąże się z wieloma sytuacjami, np. ciążą czy chorobą.
Emetofobia – przyczyny
Najczęstszą przyczyną rozwoju emetofobii jest połączenie niekorzystnych czynników biologicznych i sytuacyjnych. Podatność genetyczna do rozwoju zaburzeń lękowych łączy się z przykrymi i traumatycznymi doświadczeniami (np. ciężko przebytą chorobą w dzieciństwie, której towarzyszyły wymioty).
Dodatkowo badania naukowe dowodzą, że do rozwoju emetofobii może przyczyniać się tzw. nauka przez skojarzenie. Z początku neutralny bodziec (wymioty) zostaje skojarzony z negatywnymi sytuacjami tylko dlatego, że wystąpiły one w tym samym czasie.
Objawy emetofobii
Emetofobia jest diagnozowana na podstawie objawów, które trwają dłużej niż pół roku.
Należą do nich:
- zachowania unikowe,
- nadmierna wrażliwość na bodźce związane z wymiotami,
- objawy somatyczne charakterystyczne dla lęku.
Leczenie emetofobii
Podobnie jak w przypadku innych fobii specyficznych najskuteczniejszą metodą leczenia emetofobii jest psychoterapia. Szczególnie polecana w leczeniu zaburzeń lękowych jest terapia poznawczo-behawioralna połączona z psychoedukacją.
Jeśli objawy lękowe są silne i utrudniają znacząco normalne funkcjonowanie, konieczne może okazać się wprowadzenie farmakoterapii w postaci leków przeciwlękowych.
