Hejt to zjawisko, które coraz częściej staje się częścią życia młodych ludzi. Według badań fundacji Dbam o mój Z@sięg, aż 62% młodych osób doświadczyło hejtu w drugiej połowie 2022 roku. To nie tylko naruszenie prawa, ale także dewastacja psychiki. Czym jednak jest hejt, jakie są jego formy i jak wpływa na zdrowie psychiczne młodych ludzi? Jak rodzice powinni rozpoznawać sygnały i jak reagować w sytuacji, gdy ich dziecko doświadcza hejtu?
Czym jest hejt?
Hejt zwykle przejawia się poprzez agresywne, złośliwe komentarze, obraźliwe memy, grafiki, czy filmy, a także opinie wyrażane w sposób wulgarny. To zjawisko, które ma znaczący wpływ na nasze życie, a szczególnie na młodych ludzi. To nie tylko jednorazowe obrażanie czy stosowanie wyzwisk, ale także coś, co może pozostawić trwałe piętno na psychice i zdrowiu psychicznym. Hejt prowadzi do urazów emocjonalnych, zaburzeń snu, depresji, a nawet myśli samobójczych. Jest szczególnie niebezpieczny dla dzieci i młodzieży, ale dotyka także osoby dorosłe. Niezależnie od tego, w jakiej przestrzeni spotykamy się z hejtem, jego wpływ na zdrowie psychiczne może być naprawdę olbrzymi. Dlatego warto podjąć kroki, które pomogą radzić sobie z hejtem i jego skutkami.
Warto mieć też świadomość, że hejt może prowadzić do urazów emocjonalnych, ale także przyczyniać się do zaburzeń snu, a nawet myśli samobójczych.
Czerwone flagi, czyli co nas powinno zaniepokoić
Wszelkie zmiany w zachowaniu dziecka, które są dosyć nagłe, niespodziewane, jak chociażby wycofanie, większe zdenerwowanie, czy unikanie pewnych sytuacji, smutek – powinny być sygnałem alarmowym dla rodziców, że z ich dzieckiem dzieje się coś niedobrego. Ponadto, sygnałem świadczącym o tym, że nastolatek mierzy się z hejtem może być także nagłe zaprzestanie aktywności na portalach społecznościowych, np. usunięcie profilu lub wręcz przeciwnie – obsesyjne sprawdzanie profilu czy komunikatorów, i podenerwowanie, jeśli zbyt długo pozostaje bez dostępu do telefonu czy komputera.
Kluczowa relacja rodzic – dziecko
W sytuacji, gdy relacje nastolatka z rodzicami są bardzo bliskie, pełne wzajemnego zaufania i codziennych rozmów, wtedy można liczyć na to, że w sytuacji zagrożenia, w sytuacji niebezpieczeństwa, ten młody człowiek powie rodzicom co się dzieje, a tym samym pozwoli sobie szybko pomóc.
Natomiast najczęściej wiek nastoletni wiąże się z pewnym rozluźnieniem relacji nastolatka z rodzicami. Przede wszystkim dlatego, że nastolatki zazwyczaj są nieufne, tym bardziej, jeśli w relacji z rodzicem są jakiekolwiek trudności lub jeśli były w przyszłości sytuacje, z których dziecko nauczyło się, że nie warto się zwracać z problemami do rodzica.
Dlatego tak kluczowa jest tutaj postawa rodziców i obserwacja swojego dziecka. Jeśli rodzic zauważy zmiany w zachowaniu dziecka, to warto delikatnie zapytać o to co się dzieje, spróbować porozmawiać o tym, co dziecko niepokoi. Można też wprost powiedzieć o naszych obserwacjach i obawach, że widzimy, że się czymś denerwuje, że jest rozkojarzone i podenerwowane i czy jest tego jakiś powód, czy chce o tym porozmawiać.
Rodzice, czy opiekunowie muszą się też nastawić na reakcję odmowną ze strony dziecka, na niechęć do rozmawiania o tym co je trapi. W takiej sytuacji nie należy naciskach, czy wywierać presji, bo może to przynieść odwrotny skutek i spowodować jeszcze większe wycofanie dziecka.
Jeśli nie chce rozmawiać, to znaczy, że nie jest jeszcze do tego gotowy. Warto natomiast powiedzieć coś wspierającego, np. zapewnić, o tym, że jeśli by chciało porozmawiać, to rodzic będzie dla niego zawsze dostępny, że zawsze zrozumie i nie będzie oceniać, czy krytykować.
Jakie kroki podjąć, gdy dziecko jest ofiarą hejtu?
To, co istotne, to warto mieć wiedzę, że niektóre zachowania hejtujące, kwalifikują się jako naruszenie prawa, a wtedy należy to zgłosić na policję, jako popełnienie przestępstwa. Kiedy mamy do czynienia z takimi zachowaniami? Jeśli, np. mamy do czynienia z rozpowszechnianiem wizerunku naszego dziecka, gdy jest długotrwale nękane, lub gdy pojawiają się groźby.
A co powinien zrobić sam rodzic? Przede wszystkim powinien powstrzymać się od oceniania, atakowania dziecka, że nie powiedziało. Warto wyrazić swój niepokój, opowiedzieć o tym, jak się w tej sytuacji czujemy. Być może warto połączyć to z odniesieniem się do obserwacji na temat wspomnianych zmian w zachowaniu dziecka. I w sposób zdecydowany rodzic powinien zaproponować pomoc. Warto także podkreślić, że nikt nie ma prawa krzywdzić drugiej osoby. Dobrze jest, aby zaznaczyć, że hejt, którego nastolatek doświadcza nie jest jego winą, że niestety w obecnych czasach to mogło spotkać każdego. Bardzo ważne jest, aby być przy tym wspierającym. Można dopytać o szczegóły wiadomości czy innych dowodów hejtu.
Co więcej, jeśli hejt ma miejsce w szkole, należy także skontaktować się z dyrektorem lub nauczycielem, zgłosić daną sytuację i zapytać o konkretne środki, jakie zostaną podjęte w celu rozwiązania problemu. Bo może się okazać, że jest więcej dzieci, który padły ofiarą hejtu lub jest kilkoro dzieci, które zastraszają inne.
Czy można zapobiec hejtowi?
Oczywiście wspieranie dziecka na każdym etapie jego rozwoju i budowanie poczucia wartości dziecka jest niezwykle istotne. Natomiast nie gwarantuje to, że uchronimy dziecko przed zjawiskiem hejtu. W pewnym momencie dla nastolatków rodzice przestają być najważniejsi, a liczy się ocena rówieśników oraz to jak nastolatek jest widziany i postrzegany w swojej grupie rówieśniczej. To oni stają się autorytetem. Dlatego nawet jeśli nastolatek ma stosunkowo stabilną samoocenę, a wydarzy się coś takiego, że w oczach rówieśników zostaje ośmieszony, czy zdyskredytowany w jakiś sposób, to siłą rzeczy może to być dla niego bardzo trudne.
Hejt a wsparcie psychologiczne
Każdorazowo warto podkreślać, że hejt może prowadzić do bardzo poważnych i niebezpiecznych w skutkach urazów emocjonalnych, zaburzeń snu, depresji, a nawet myśli samobójczych. Dlatego, jeśli hejt, z którym mierzy się nastolatek wpływa negatywnie na jego zdrowie psychiczne, jeśli czuje, że nie może sobie z tym poradzić, nie należy się wahać i skorzystać z pomocy specjalisty, np. psychologa dzieci i młodzieży. Specjalista zdrowia psychicznego, bazując na swoim doświadczeniu będzie w stanie dopasować odpowiednie narzędzia i strategie, które pomogą nastolatkowi radzić sobie w tej sytuacji. Warto pamiętać, że uzyskanie wsparcia i narzędzi do radzenia sobie jest kluczowe dla długofalowego dobrostanu psychicznego. A jednocześnie może ustrzec młodego człowieka przed podjęciem innych działań zagrażających jego życiu lub zdrowiu.
