Dzieci czują wszystko – lęk, złość, smutek, ekscytację, ale nie zawsze potrafią o tym powiedzieć. Ich świat wewnętrzny bywa intensywny i nieprzenikniony, szczególnie gdy brakuje słów, by go opisać. W takich momentach to, czego nie można wypowiedzieć, można… namalować, ulepić, zatańczyć czy wyśpiewać. Właśnie tu pojawia się arteterapia – metoda, która pomaga dzieciom wyrażać emocje poprzez twórczość.
Czym jest arteterapia?
Arteterapia to wyjątkowa forma terapii, która wykorzystuje różnorodne dziedziny sztuki jako skuteczne narzędzie wyrazu i procesu leczenia emocjonalnego. Nie jest potrzebne posiadanie talentu artystycznego ani dbałość o estetykę powstałych prac — najważniejszy jest sam proces twórczy i to, co może się dzięki niemu wydarzyć w sferze emocjonalnej dziecka. Poprzez rysowanie, malowanie, lepienie z gliny, taniec czy teatr, dzieci zyskują przestrzeń, w której mogą nazwać i wyrazić emocje, które dla nich są zbyt trudne do wypowiedzenia słowami. Arteterapia pozwala bezpiecznie uwolnić złość, lęk czy smutek, które często są tłumione przez dzieci i mogą prowadzić do napięć wewnętrznych lub zachowań problematycznych. Dodatkowo, uczestnictwo w takim twórczym procesie pomaga dziecku odzyskać poczucie sprawczości i kontroli nad własnym światem emocji, co ma fundamentalne znaczenie dla budowania zdrowej samooceny. Poprzez regularne sesje dziecko wzmacnia zaufanie do siebie i uczy się akceptacji swoich przeżyć. Równocześnie arteterapia sprzyja nawiązywaniu bezpiecznej i pełnej zrozumienia relacji z terapeutą, a także rozwija umiejętność kontaktu z własnym „ja”, co jest kluczowe w budowaniu odporności emocjonalnej i umiejętności radzenia sobie z trudnościami. W ten sposób sztuka staje się nie tylko formą wyrażania emocji, ale także narzędziem głębokiej, transformującej pracy nad sobą.
Dlaczego arteterapia działa?
Dzieci uczą się i komunikują przede wszystkim przez zabawę i działanie. Mózg dziecka, zwłaszcza w młodszych latach, rozwija się w dużej mierze poprzez doświadczenia sensoryczne i emocjonalne. Sztuka – jako forma aktywności twórczej – łączy te dwa elementy: daje możliwość działania i przeżywania.
Kiedy dziecko rysuje potwora, który symbolizuje jego lęk, zaczyna ten lęk oswajać. Kiedy wylewa farbami złość na kartkę – może ją wreszcie uwolnić. Arteterapia nie wymaga tłumaczenia – pozwala przeżyć i zrozumieć emocje „od środka”.
Dzieci tłumią emocje, bo często nie potrafią jeszcze nazwać ani w pełni zrozumieć. Sztuka staje się dla nich naturalnym językiem wyrazu. Poprzez zabawę z kolorami, kształtami czy ruchem mogą dotrzeć do tych emocji, które w codziennym życiu pozostają ukryte lub wywołują lęk. Proces tworzenia daje im poczucie bezpieczeństwa i pozwala na wyrażenie siebie bez obaw o ocenę czy krytykę. To właśnie w tej wolności twórczej dziecko może zacząć budować więź ze swoimi emocjami, ucząc się je akceptować i rozumieć. Dzięki temu arteterapia staje się mostem między światem wewnętrznym a zewnętrznym, wspierając naturalny rozwój emocjonalny i pomagając dzieciom radzić sobie z trudnościami w sposób zdrowy i konstruktywny.
Dla kogo arteterapia?
Arteterapia nie ma ograniczeń wieku, ale będzie dobrym wyborem dla dzieci, które zmagają się z trudnościami emocjonalnymi takimi jak lęki, agresja czy nadmierne wycofanie się z kontaktów społecznych. Dzieci, które mają problemy z komunikacją lub nie potrafią wprost mówić o swoich uczuciach, dzięki arteterapii mogą znaleźć alternatywny sposób wyrażania siebie i swoich przeżyć. Jest to także cenne wsparcie dla najmłodszych, którzy doświadczyli traumatycznych sytuacji, takich jak rozwód rodziców, przemoc czy poważna choroba – poprzez twórczość mogą stopniowo oswajać bolesne emocje i odzyskiwać poczucie bezpieczeństwa. Arteterapia pomaga również dzieciom mającym trudności w nawiązywaniu relacji z rówieśnikami lub dorosłymi, ponieważ rozwija umiejętności społeczne oraz wzmacnia poczucie własnej wartości.
Co ważne, arteterapia nie musi być stosowana wyłącznie u dzieci z diagnozowanymi problemami – stanowi również doskonałe narzędzie wspierające ogólny rozwój emocjonalny i społeczny, pomagając dzieciom budować zdrową relację ze sobą i światem, nawet gdy nie widać u nich wyraźnych symptomów trudności. Dzięki temu arteterapia staje się nieocenionym elementem wspierającym harmonijny rozwój młodego człowieka.
Jak wygląda sesja arteterapii?
Podczas sesji dziecko otrzymuje materiały plastyczne (farby, kredki, plastelinę), a terapeuta proponuje temat – np. „Narysuj swoją złość”, „Stwórz tarczę ochronną”, „Zbuduj bezpieczne miejsce”. Czasem dzieci same decydują, co chcą stworzyć. Po zakończeniu pracy rozmawiają o tym, co powstało – jeśli chcą. Czasem wystarczy sama możliwość działania i obecność kogoś, kto towarzyszy bez oceny. Nie ma złych rysunków ani niewłaściwych kolorów. Wszystko, co pojawia się na kartce, jest ważnym komunikatem. To, co dziecko tworzy, często odzwierciedla jego aktualny stan emocjonalny, a terapeuta, obserwując proces twórczy, może lepiej zrozumieć potrzeby i trudności malucha. Czasem samo zaangażowanie w tworzenie przynosi ulgę i pomaga uporać się z trudnymi uczuciami, nawet jeśli dziecko nie chce lub nie potrafi o nich mówić. Dzięki takiemu podejściu arteterapia staje się przestrzenią wolną od oceniania, gdzie dziecko czuje się bezpiecznie i może wyrazić siebie w pełni.
Arteterapia w gabinecie i w domu
Choć pełnowymiarowa arteterapia powinna być prowadzona przez przeszkolonego specjalistę, wiele elementów tej metody można z powodzeniem wprowadzić także w domowym zaciszu. Warto zachęcać dziecko do rysowania lub innej twórczej aktywności jako sposobu na wyrażenie tego, czego nie potrafi jeszcze wypowiedzieć słowami. Kluczowe jest, by dać mu pełną swobodę w tworzeniu, unikając komentarzy, ocen czy prób poprawiania – to pozwala dziecku czuć się bezpiecznie i być autentycznym w wyrażaniu emocji. Zamiast pytać „co to jest?”, lepiej zapytać „czy chcesz mi coś opowiedzieć o tym rysunku?”, co daje dziecku przestrzeń do podzielenia się swoimi przeżyciami na własnych warunkach. Pamiętajmy, że celem nie jest stworzenie ładnej, estetycznej pracy, ale umożliwienie dziecku wyrażenia swoich emocji i potrzeb w sposób, który dla niego jest naturalny i bezpieczny.
Gdy emocje są zbyt trudne – pozwól dziecku mówić… bez słów
Nie każde dziecko chce lub potrafi mówić o tym, co czuje, ale każde potrzebuje zostać zrozumiane. Arteterapia to pomost między światem wewnętrznym dziecka a światem zewnętrznym – bezpieczny, czuły i twórczy. To nie tylko terapia – to także sposób budowania relacji, rozwijania wyobraźni i dawania dziecku prawa do bycia sobą, nawet wtedy, gdy brakuje słów.
Zadbaj o dobry start dziecka w nowy rok szkolny
We wrześniu zapraszamy na bezpłatne warsztaty i konsultacje psychologiczne w Centrum CBT. To wyjątkowa okazja, by bez zobowiązań spróbować spotkań z arteterapią, porozmawiać ze specjalistą i dowiedzieć się, jak wspierać swoje dziecko – emocjonalnie, rozwojowo i rodzicielsko.
Liczba miejsc ograniczona – zapisz się już teraz: https://app.evenea.pl/event/1909cbt/
