Maj to dla wielu młodych ludzi miesiąc szczególnych emocji. Egzamin ósmoklasisty, matura – to nie tylko sprawdziany wiedzy, ale też test odporności psychicznej. Według raportu Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę „Dzieci się liczą 2022. Raport o zagrożeniach bezpieczeństwa i rozwoju dzieci w Polsce”, aż 39% uczniów deklaruje duży lub bardzo duży stres związany ze szkołą. Dziesięć lat wcześniej ten odsetek wynosił zaledwie 22%. Tak dynamiczny wzrost mówi jedno – presja na dzieci rośnie, a my, dorośli, musimy nauczyć się ją dostrzegać i skutecznie reagować.
Stres egzaminacyjny ma wiele twarzy. Niektórym towarzyszy uczucie ścisku w żołądku, innym – bezsenność, bóle głowy, a jeszcze innym – nagłe wybuchy emocji, spadek motywacji czy zniechęcenie. Blisko co piąty uczeń przyznaje się do częstego poczucia smutku, przygnębienia lub samotności. To nie są dane, które można zignorować. Dzieci uczą się, że sukces trzeba osiągać za wszelką cenę – niestety, często kosztem własnego dobrostanu psychicznego.
Co może pomóc? Dwie strony wsparcia
W walce ze stresem warto działać dwutorowo. Z jednej strony – dobrze jest zadbać o konkretne przygotowanie do egzaminu: stworzyć plan nauki, systematycznie powtarzać materiał, zapoznać się z formułą egzaminu, aby zminimalizować lęk przed nieznanym. Z drugiej strony – równie ważne jest wsparcie emocjonalne: rozmowy, chwile odpoczynku, aktywność fizyczna, a nawet techniki oddechowe lub relaksacyjne. Warto pozwolić dziecku odetchnąć i na chwilę zapomnieć o presji – choćby przez spotkanie z przyjaciółmi czy wspólne obejrzenie filmu.
Rodzice – niewidzialni uczestnicy egzaminu
W tym czasie ogromnego znaczenia nabiera postawa dorosłych. Rodzice sami często przeżywają lęk o przyszłość swojego dziecka, ale to właśnie oni mogą być dla niego stabilnym punktem odniesienia. Pomocne może być ustalenie wspólnego planu działania – jak i kiedy się uczymy, czego potrzebuje dziecko, w czym może liczyć na pomoc, a w czym na autonomię. W ostatnich dniach przed egzaminem warto wyciszyć napięcie – zamiast wymagać, lepiej wspierać, zamiast oceniać – słuchać. Egzamin to ważne wydarzenie, ale nie może przesłaniać faktu, że dziecko to nie tylko uczeń – to przede wszystkim młody człowiek z emocjami, potrzebami i prawem do przeżywania porażek.
Profesjonalne wsparcie – kiedy warto po nie sięgnąć?
Jeśli objawy stresu nie mijają, a dziecko coraz trudniej funkcjonuje – warto rozważyć pomoc specjalisty. Centrum CBT oferuje różne formy wsparcia dla dzieci i młodzieży doświadczających trudności emocjonalnych i lękowych. Można skorzystać z konsultacji psychologicznych, terapii indywidualnej, warsztatów radzenia sobie ze stresem, a także grup wsparcia dla rodziców. Często już kilka spotkań pozwala zbudować adaptacyjne, pomocne podejście do wyzwań i lepiej zrozumieć mechanizmy lęku. Nie trzeba czekać, aż problemy się nasilą – warto działać wcześniej, by zbudować poczucie bezpieczeństwa i sprawczości.
Egzamin minie – relacja zostaje
Stres egzaminacyjny to tylko epizod, ale sposób, w jaki go przeżyjemy, może mieć długofalowe skutki. To okazja, by pokazać dziecku, że warto się starać – ale nie kosztem siebie. Że porażka nie odbiera wartości, a sukces nie jest jedynym celem. I że w najtrudniejszych momentach zawsze może liczyć na nasze wsparcie. Bo w końcu – to nie wynik egzaminu buduje przyszłość, lecz relacje, które tworzymy po drodze.
