Brak zdolności do kontroli pragnienia wykonania czynności z wykorzystaniem nowoczesnych technologii może przybrać formę nałogu – doprowadzić do rozwoju uzależnienia behawioralnego. Zjawisko to może dotyczyć także innych zwykłych, codziennych aktywności, takich jak zakupy czy jedzenie.
Nie każda czynność, którą wykonujemy często lub nawykowo, jest uzależnieniem behawioralnym. Wykonywanie jakiejś czynności, która sprawia dziecku przyjemność, powoduje, że zazwyczaj czuje ono radość, satysfakcję i motywację do dalszego jej wykonywania. Ma poczucie sprawowania nad nią kontroli – może w każdym momencie przerwać wykonywanie danej czynności lub ją zakończyć i nie wpłynie to negatywnie na jego samopoczucie ani na inne obszary funkcjonowania. Cechą wspólną zachowań uzależnieniowych jest dążenie do satysfakcji i przeżywania przyjemności, czemu towarzyszy utrata kontroli nad jakimś zachowaniem, co skutkuje brakiem zdolności do oparcia się̨ pragnieniu wykonania konkretnej czynności. Przymusowy charakter działania oraz jego niezmienność mimo negatywnych konsekwencji dominują nad funkcjonowaniem człowieka.
O uzależnieniu od jakiejś czynności mówimy wtedy, gdy jej wykonywaniu towarzyszy wewnętrzny przymus lub silne pragnienie jej rozpoczęcia i kontynuowania. Osoba nie tylko spędza dużo czasu na wykonywaniu określonej czynności, ale i na wyobrażaniu jej sobie, planowaniu itd. Pojawia się narastająca trudność w kontrolowaniu tych zachowań, następnie zwiększa się tolerancja, czyli osoba odczuwa potrzebę coraz częstszego wykonywania danej czynności, aby osiągnąć ten sam efekt psychologiczny. Początkowo odczuwa radość, spokój, czy uzyskuje redukcję napięcia, następnie w wyniku pojawienia się tzw. objawów abstynencyjnych, wykonywanie danej czynności służy wyłącznie ich zniesieniu. W przypadku uzależnień behawioralnych, podobnie jak w uzależnieniach od substancji, jako objawy odstawienne (abstynencyjne) pojawiają się objawy fizjologiczne (m.in. potliwość, bóle głowy, bóle brzucha, drżenie rąk, bezsenność, epizody epileptyczne) i psychologiczne (m.in. drażliwość, chwiejność emocjonalna, kłopoty z pamięcią i koncentracją uwagi, zachowania agresywne, w tym przestępcze, lęk, depresja, wstyd, poczucie winy).
Obecnie najczęściej opisuje się uzależnienia behawioralne od:
- gier wideo,
- telefonu komórkowego,
- portali społecznościowych,
- Internetu,
- zakupów,
- hazardu (e-hazard),
Proponowane leczenie obejmuje: psychoedukację rodziców, psychoedukację i działania o charakterze motywacyjnym wobec pacjenta, zróżnicowane oddziaływania indywidualne; często też proponowana jest psychoterapia rodzinna.
