Rozpoczęcie nowego roku szkolnego to dla wielu dzieci i młodzieży czas zarówno ekscytujący, jak i pełen obaw. Nowa klasa, nowi nauczyciele, nowe wyzwania – to wszystko może powodować stres i niepewność. Aby pomóc młodym ludziom lepiej odnaleźć się w nowej rzeczywistości, warto przygotować ich odpowiednio do tego ważnego etapu. W wywiadzie, psycholożka dzieci i młodzieży, Justyna Wiktoruk, wyjaśnia dlaczego warsztaty przygotowujące do szkoły są tak ważne, jak rozpoznać problemy dziecka związane ze szkołą oraz jak wspierać je w tym trudnym okresie.
Zapraszamy do lektury wywiadu.
Z myślą o kim tworzone są kursy przygotowujące do nowego roku szkolnego?
Program jest przeznaczony dla dzieci i młodzieży w wieku szkolnym, które potrzebują wsparcia w powrocie do szkoły lub w rozpoczęciu nauki w nowej klasie lub szkole. Nasza grupa jest dostosowana do: uczniów potrzebujących wzmocnienia pewności siebie przed nowym rokiem szkolnym, młodzieży chcącej poprawić swoje umiejętności społeczne i budować wartościowe relacje oraz osób pragnących lepiej zrozumieć siebie i swoje relacje z innymi.
Z jakimi problemami mierzą się dzieci w szkole, które powinny z takich warsztatów/kursów skorzystać?
Obecnie wiele dzieci mierzy się z przeżywanym lękiem w szkole, czy z depresją. Przyczyn takiego stanu rzeczy może być wiele. Chociażby niska samoocena, niewystarczające umiejętności i strategie społeczne oraz trudności w obszarze regulacji emocji własnych. Objawy takich zachowań u dzieci mogą być różne: np. bóle brzucha, bóle głowy, odmowa chodzenia do szkoły lub eskalacja trudnych zachowań.
Na jakie problemy dziecka powinni zwrócić uwagę rodzice? Jakie sygnały powinny być alarmujące, że dziecko się w szkole nie odnajduje?
Na pewno kiedy dziecko odmawia chodzenia do szkoły, kiedy zaczynają pojawiać się zaburzenia somatyczne: skargi na ból głowy, ból brzucha, wymioty, lub gdy pojawiają się zachowania agresywne w stosunku do rówieśników lub autoagresywne w stosunku do siebie.
Czy przygotowanie dziecka do nowego roku szkolnego powinno trwać całe wakacje? Czy raczej zostawić to na ostatnie tygodnie?
Wszystko zależy od trudności dziecka. Niektóre dzieci, które już uczęszczają do szkoły i doświadczają już różnego typu trudności lepiej przygotowywać wcześniej. Zmiany zachowania, nawyku, myślenia wymagają czasu.
Jak wyglądają takie warsztaty wspierające / adaptacyjne?
Kurs składa się z 5 spotkań. Jest prowadzony w formie warsztatów poprzez trening, odgrywanie ról, burzę mózgów i różnego typu ćwiczenia. Celem tych warsztatów jest budowanie poczucia własnej wartości i umiejętności radzenia sobie z lękiem w nowych sytuacjach. To również rozwój i doskonalenie umiejętności komunikacyjnych potrzebnych do skutecznego budowania relacji, rozwijanie samowiedzy i adekwatnej samooceny, doświadczenie siebie w relacji z grupą rówieśniczą.
Jak rodzice mogą wspierać takie przygotowanie dziecka do szkoły?
W wakacje warto tworzyć sytuacje, gdzie dziecko może poznawać nowe osoby, np. na placach zabaw, plażach, w klubach dla dzieci.
Na pewno warto, jeśli dziecko w wakacje kładło się późno wstać, w tygodniu poprzedzającym rozpoczęcie roku szkolnego zadbać o to, żeby dziecko chodziło spać w godzinach jak będzie spało w trakcie szkoły. Dzięki temu łagodniej zniesie poranne pobudki do szkoły. Warto skompletować wcześniej wyprawkę szkolną, to może być czas na wprowadzenie do tematu szkoły, jak również rozmowę na temat obaw czy nowych możliwości.
Dziecko musi mieć odpowiednio zorganizowane miejsce pracy (zwróć uwagę na odpowiedni fotel biurowy dla dziecka oraz lampkę, może dziecko chciałoby mieć wpływ na wygląd swojego kącika do nauki).
Jeśli dziecko idzie do szkoły po raz pierwszy, warto w celu obniżenia napięcie, zorganizować do niej wycieczkę jeszcze przed rozpoczęciem roku szkolnego – warto, aby dziecko zobaczyło, gdzie będzie się uczyć i spędzać większą część swojego dnia. W przypadku starszych dzieci warto zorientować się czy istnieje w tej klasie grupa w mediach społecznościowych – byłaby to możliwość aby już przed początkiem roku kogoś poznać.
Wart również świętować z dzieckiem rozpoczęcie roku szkolnego – niech ten dzień zapisze się miło w jego pamięci. Wyjdźcie razem do restauracji czy na lody.
Takie działania mogą fizycznie ułatwić i łagodniej przejść zmianę z sytuacji wakacji do sytuacji szkoły.
Jakie są główne korzyści z udziału w tych warsztatach?
Przede wszystkim dzieciom łatwiej będzie wejść w grupę rówieśniczą, nawiązać nowe znajomości lub odnowić stare, łatwiej im będzie nazwać i zadbać o własne potrzeby w tej szkole i w grupie rówieśniczej (kiedy jest za głośno, udać się w ciche miejsce lub poprosić o ciszę). Na pewno takie dzieci będą pewniejsze siebie, bo będą wyposażone w wiedzę na temat lęku oraz na temat własnych strategii wcześniejszego radzenia sobie, np. będą wiedziały dlaczego boli je głowa i że wcześniej dzwoniły do mamy aby zabrała je ze szkoły, teraz wiedzą, że to lęk przed kartkówką i że strategia, którą stosują pomaga im unikać ale nie obniża lęku. W związku z tym nabywają nowe umiejętności.
Jakie tematy będą poruszane podczas warsztatów? Jakie metody nauczania będą stosowane? Czy warsztaty obejmują też część praktyczną?
Opisywane warsztaty są nastawione głównie na praktykę. Jednak każda praktyka musi być poprzedzona jakimś krótkim wstępem teoretycznym. Ważne jest aby grupa wiedziała skąd takie ćwiczenie i co im może to ćwiczenie dać. Poruszane zagadnienia w trakcie zajęć będą obejmować takie tematy: jak inicjować kontakty i zapoznawać się z innymi?, jaki jestem?, moja samoocena, jak budować pewność siebie i dobrze czuć się z innymi?, jak buduję relacje, czy też moje miejsce w grupie, jak moje myślenie o sobie wpływa na relacje z innymi?
