Żałoba jest naturalną reakcją na stratę bliskiej osoby, która wiąże się z silnym smutkiem, tęsknotą, żalem i bólem psychicznym. Choć każdy przeżywa żałobę na swój sposób, istnieją pewne etapy, przez które większość osób przechodzi w procesie radzenia sobie z traumą straty. Każdy człowiek potrzebuje czasu, aby zaakceptować stratę i powrócić do równowagi emocjonalnej. Choć żałoba może być trudnym doświadczeniem, istnieją sposoby radzenia sobie z nią, a w przypadku trudności zawsze można zwrócić się o pomoc do specjalisty.
W tym artykule przedstawiamy kilka wskazówek dotyczących żałoby i sposobów, jak pomóc sobie i innym w tym trudnym czasie.
Czym jest żałoba?
Żałoba jest reakcją psychologiczną, społeczną i somatyczną na śmierć bliskiej osoby. Wiąże się z wieloma różnymi uczuciami i jest również procesem, który wymaga pewnego czasu, aby móc uporać się ze stratą. Może występować zarówno po nagłej i nieprzewidzianej śmierci, jak i po długotrwałej chorobie, która prowadzi do śmierci bliskiej osoby.
Charakterystyczne cechy żałoby to głębokie przygnębienie, zaprzeczanie stracie, płaczliwość, irytacja, niepokój, lęk, uczucie wyczerpania, utrata zainteresowania światem zewnętrznym, zahamowanie aktywności oraz wycofanie się z działań niezwiązanych z osobą zmarłą. Każda osoba przechodzi przez żałobę na swój sposób, a reakcje emocjonalne mogą się różnić.
Ile trwa żałoba po utracie ukochanej osoby?
Czas trwania żałoby po utracie bliskiej osoby jest bardzo indywidualny i może różnić się u różnych osób. Najczęściej trwa od jednego do dwóch lat, przy czym dłuższe okresy żałoby częściej występują u osób, które straciły dziecko lub doświadczyły innych wyjątkowo silnych więzi emocjonalnych. Pierwsze półrocze po śmierci jest zazwyczaj najtrudniejsze, ale z czasem uczucia stają się łagodniejsze. Ważne jest zrozumienie, że żałoba nie oznacza zapomnienia, ale raczej przyjęcie straty i nauczenie się funkcjonowania w nowej rzeczywistości.
Etapy żałoby
Żałobę można podzielić na kilka etapów, choć należy pamiętać, że każdy przypadek jest inny, a fazy żałoby mogą przebiegać w różny sposób. Catherine M. Sanders wyróżnia pięć etapów żałoby:
- Szok: To początkowy etap, który następuje bezpośrednio po śmierci osoby bliskiej. Towarzyszą mu uczucia niedowierzania, złości, bezradności i wzburzenia. Osoba może wyrażać emocje intensywnie lub być odrętwiała i niemożliwa do wyrażania uczuć.
- Uświadomienie sobie straty: W tym etapie osoba jest świadoma straty, ale emocjonalnie nie potrafi się z tym pogodzić. Często towarzyszy temu silny niepokój i żal.
- Chronienie siebie/wycofanie się: W tym etapie osoba wycofuje się z życia społecznego i nie uczestniczy w nim. Może towarzyszyć głęboka rozpacz i poczucie bezradności. Osoba potrzebuje samotności i czasu, aby odzyskać energię.
- Powrót do zdrowia: W tej fazie osoba zaczyna odzyskiwać kontrolę nad swoim życiem. Następuje odzyskiwanie kontroli, tworzenie nowej tożsamości, przebaczanie, poszukiwanie znaczenia i gojenie emocjonalnych ran.
- Odnowa: To etap, w którym osoba całkowicie zaakceptowała śmierć bliskiej osoby. Osoba zaczyna aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym i odbudowuje swoje życie.
Jak poradzić sobie z żałobą?
Żałoba jest naturalnym procesem, który pozwala na stopniowe przystosowanie się do nowej sytuacji. Nie zawsze konieczna jest pomoc psychoterapeutyczna, ponieważ wiele osób radzi sobie ze stratą samodzielnie. Jednak ważne jest, aby przeżyć żałobę i doświadczyć towarzyszących jej emocji. Jeśli proces żałoby zostanie zakłócony lub przerwany, może to mieć negatywne konsekwencje dla zdrowia psychicznego. Dlatego ważne jest, aby zwrócić się o pomoc do psychoterapeuty, jeśli samodzielne radzenie sobie z żałobą okazuje się zbyt trudne lub jeśli mamy trudności z zrozumieniem naszych emocji.
Najtrudniejsze są zwykle pierwsze miesiące żałoby, gdy najbardziej intensywnie przeżywamy negatywne emocje. W tym okresie mogą pojawić się uczucie pustki, bezradności, złości i poczucie winy, zwłaszcza przy ważnych datach czy rocznicach. Przyjmuje się, że żałoba trwa około roku do dwóch lat, ale każdy przypadek jest inny. Długość trwania żałoby zależy od jednostki.
Jeśli obawiamy się, że tłumimy emocje lub silny smutek utrzymuje się zbyt długo, warto skonsultować się z psychologiem. Psychoterapia daje szansę na kontakt z osobą, która pomoże nam w trudnych chwilach i wyjaśni źródło naszych emocji, których nie rozumiemy.
Psychoterapia po stracie bliskiej osoby
Skorzystanie z psychoterapii po utracie osoby bliskiej jest możliwością otwartą dla każdego, kto ma trudności w radzeniu sobie z towarzyszącymi temu wydarzeniu emocjami. W szczególności zaleca się psychoterapię dla osób, u których występuje nieprawidłowa żałoba, która objawia się silnym poczuciem winy, chorobami somatycznymi lub depresją.
Niektóre osoby mogą doświadczać długotrwałej rozpaczy, gwałtownych stanów lękowych, zespołu stresu pourazowego, objawów o charakterze psychotycznym lub myśli samobójczych.
W zależności od stanu psychicznego i zaleceń specjalisty, można skorzystać z psychoterapii indywidualnej lub grupowej. Warto pamiętać, że pomoc specjalisty może być potrzebna zarówno dorosłym, dzieciom, jak i osobom starszym w okresie żałoby.
Podsumowanie
Żałoba jest trudnym doświadczeniem, ale jest procesem, który można przejść. Ważne jest, aby pozwolić sobie na smutek, wyrażać swoje emocje, być cierpliwym wobec siebie, angażować się w aktywności i zadbać o swoje potrzeby. Jeśli żałoba staje się przytłaczająca, warto skorzystać z pomocy specjalisty, który pomoże w radzeniu sobie z trudnościami i znalezieniu drogi do przyszłości.
