Diagnostyka psychogastroenterologiczna to innowacyjne podejście, które łączy wiedzę z gastroenterologii, psychologii, psychiatrii i neuronauki, aby w pełni zrozumieć, skąd biorą się przewlekłe dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Coraz liczniejsze badania nad osią mózg-jelito pokazują, że jelita reagują nie tylko na dietę czy choroby organiczne, ale także na stres, emocje i długotrwałe napięcie psychiczne. Dlatego odpowiednia diagnostyka może znacząco skrócić drogę do poprawy zdrowia – zarówno fizycznego, jak i psychicznego.
W Centrum CBT oraz w naszej Poradni Zaburzeń Odżywiania i Psychogastroenterologii prowadzimy specjalistyczną diagnostykę zaburzeń osi mózg-jelito, pomagając pacjentom z przewlekłymi dolegliwościami trawiennymi znaleźć rzetelne wyjaśnienia swoich objawów. Oferujemy kompleksowe wsparcie oparte na współpracy psychologów, psychiatrów, dietetyków i gastroenterologów, dzięki czemu proces diagnostyczny uwzględnia zarówno czynniki fizjologiczne, jak i psychiczne. Nasze interdyscyplinarne podejście umożliwia szybkie określenie mechanizmów stojących za problemami jelitowymi oraz przygotowanie skutecznego, spersonalizowanego planu leczenia. W artykule wyjaśniamy, kiedy warto zgłosić się na diagnostykę psychogastroenterologiczną i jakie odpowiedzi może ona dostarczyć pacjentom z dolegliwościami jelitowymi, których trudno wyjaśnić w klasycznych badaniach medycznych.
Czym jest diagnostyka psychogastroenterologiczna?
Diagnostyka psychogastroenterologiczna to proces oceny funkcjonowania pacjenta w ujęciu bio-psycho-społecznym, obejmujący zarówno stan układu pokarmowego, jak i czynniki psychologiczne wpływające na jego pracę. Obejmuje ona m.in.:
- analizę objawów jelitowych i ich przebiegu,
- ocenę poziomu stresu, stylu radzenia sobie z emocjami i reakcjami ciała,
- identyfikację czynników wyzwalających oraz podtrzymujących objawy,
- ocenę wpływu emocji, traumy, napięcia i przekonań na funkcjonowanie przewodu pokarmowego,
- w razie potrzeby – konsultacje interdyscyplinarne (psycholog, dietetyk, gastroenterolog).
To podejście pozwala spojrzeć na objawy nie tylko jako na problem medyczny, ale jako na złożoną interakcję procesów psychicznych i fizjologicznych.
Kiedy warto zgłosić się na diagnostykę psychogastroenterologiczną?
Warto rozważyć konsultację, jeśli:
- Masz nawracające objawy jelitowe mimo prawidłowych badań
Jeśli gastroskopia, kolonoskopia, USG czy badania krwi nie wykazują nieprawidłowości, ale objawy nie ustępują, może to wskazywać na zaburzenia o charakterze czynnościowym, np.:
- zespół jelita drażliwego (IBS),
- dyspepsję czynnościową,
- zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego,
- przewlekłe bóle brzucha o niejasnej etiologii.
Tu diagnostyka psychogastroenterologiczna pozwala znaleźć mechanizmy psychofizjologiczne wpływające na dolegliwości.
- Objawy nasilają się w sytuacjach stresowych
Jeżeli zauważasz związek między stresem a funkcjonowaniem jelit, np.:
- biegunki podczas napięcia,
- zaparcia przy przewlekłym stresie,
- bóle brzucha w sytuacjach emocjonalnych,
to wskazanie do diagnostyki, która pozwoli określić, jak stres wpływa na oś mózg–jelito.
- Doświadczasz jednocześnie objawów psychicznych i jelitowych
Współwystępowanie:
- lęku,
- depresji,
- chronicznego napięcia,
- zaburzeń odżywiania,
- zaburzeń adaptacyjnych
z objawami trawiennymi jest typowe dla zaburzeń osi mózgowo-jelitowej.
- Podejrzewasz, że Twoje myśli lub emocje pogarszają funkcjonowanie organizmu
Diagnostyka pomaga zrozumieć:
- jak reagujesz na stres,
- jakie mechanizmy psychiczne wpływają na pracę jelit,
- jakie strategie mogą pomóc w zmniejszeniu objawów.
- Chcesz zaplanować leczenie łączące medycynę i psychoterapię
Diagnoza wskazuje, które metody będą najskuteczniejsze, np.:
- terapia poznawczo-behawioralna (CBT),
- hipnoterapia jelitowa,
- krótkoterminowa terapia psychodynamiczna,
- trening uważności i techniki regulacji emocji,
- interwencje dietetyczne.
Co może wyjaśnić diagnostyka psychogastroenterologiczna?
Dobrze przeprowadzona diagnostyka pomaga odpowiedzieć na kluczowe pytania:
- Dlaczego mam objawy mimo prawidłowych badań?
Umożliwia rozpoznanie zaburzeń czynnościowych i psychofizjologicznych.
- Jak stres i emocje wpływają na moje jelita?
Pozwala zrozumieć mechanizmy odpowiedzi stresowej oraz ich wpływ na perystaltykę, ból czy wrażliwość trzewną.
- Czy moje objawy mają charakter psychosomatyczny?
Psychogastroenterologia pomaga rozróżnić objawy organiczne od tych powiązanych z układem nerwowym i psychiką.
- Jak mogę odzyskać kontrolę nad objawami?
Diagnostyka wskazuje kierunki terapii, techniki regulacji stresu, zalecenia żywieniowe i strategie zmiany nawyków.
- Jakie czynniki mnie predysponują, a jakie chronią?
Ocena obejmuje:
- czynniki predysponujące (np. wrażliwość układu nerwowego),
- czynniki wyzwalające (stresory, dieta, infekcje),
- czynniki podtrzymujące (napięcie mięśniowe, unikanie, lęk przed objawami),
- zasoby ochronne (wsparcie, umiejętności radzenia sobie, regulacja emocji).
Dlaczego diagnostyka psychogastroenterologiczna jest tak ważna?
Ponieważ nie istnieje jeden, prosty powód, dla którego jelita zaczynają pracować nieprawidłowo. Najczęściej jest to złożona kombinacja czynników, takich jak przewlekły stres, nadwrażliwość trzewna, utrwalone wzorce myślenia, napięcie emocjonalne, zaburzenia mikrobioty jelitowej, doświadczenia życiowe, a także sposób odżywiania i styl życia.
Diagnostyka psychogastroenterologiczna pozwala uchwycić pełny obraz funkcjonowania pacjenta i zrozumieć, w jaki sposób te elementy wzajemnie na siebie oddziałują. Dzięki temu możliwe jest zaplanowanie leczenia, które nie tylko łagodzi objawy, ale też realnie poprawia jakość życia.
Jeśli zmagasz się z przewlekłymi problemami jelitowymi – nie czekaj
Wczesna diagnostyka psychogastroenterologiczna pozwala uniknąć lat niepewności, błędnych interpretacji objawów i nieskutecznych terapii. Dzięki interdyscyplinarnemu podejściu możliwe jest znalezienie przyczyn dolegliwości i zaplanowanie kompleksowego, skutecznego leczenia.
