Zadzwoń i umów się: (+48) 22 853 20 50 (+48) 22 853 20 50

„Walka z cieniem”, czyli jak uwolnić się od przemocy psychicznej

Katarzyna Szamburska-Lewandowska

„Walka z cieniem”, czyli jak uwolnić się od przemocy psychicznej

W dzisiejszej dyskusji publicznej coraz częściej podejmowany jest temat przemocy i znęcania się nad innymi. Jednak, gdy myślimy o przemocy, nasz umysł zwykle kieruje się w stronę obrazów fizycznych aktów agresji – szarpania, bicia czy naruszania integralności cielesnej. Te formy znęcania są niezaprzeczalnie przerażające i łatwe do rozpoznania, pozostawiając widoczne ślady, zarówno na ciele, jak i w pamięci osoby poddawanej przemocy. Warto jednak pamiętać, że przemoc przybiera wiele różnych form, a jedną z najbardziej subtelnych i trudnych do zidentyfikowania jest przemoc psychiczna.

Przemoc psychiczna to rodzaj znęcania się, który pozostawia głębokie rany wewnętrzne, nie zawsze widoczne gołym okiem. Jej ofiary, często nieświadome, że stają się celem manipulacji i znęcania, codziennie doświadczają traumatycznych sytuacji w swoim otoczeniu, czy to w rodzinie, w miejscu pracy, czy w szkole. W tym artykule bliżej przyjrzymy się przemocy psychicznej, przedstawimy przykłady tego rodzaju zachowań, omówimy oznaki, które mogą wskazywać na to, że ktoś jest poddawany przemocy psychicznej oraz przeanalizujemy jej druzgocące skutki.

Przemoc psychiczna jest problemem, który dotyka wiele osób na całym świecie, niezależnie od wieku, płci czy statusu społecznego. Jednakże, zrozumienie i rozpoznanie tego typu znęcania się może być trudne, co sprawia, że wiele osób pozostaje w milczeniu i izolacji. Warto zatem dowiedzieć się, jakie są jej objawy, jakie mogą być skutki oraz jak można się przed nią bronić. Dzięki temu będziemy mogli lepiej zrozumieć, jak uwolnić się od agresora psychicznego i jak zbudować życie wolne od strachu i manipulacji.

W kolejnych częściach tego artykułu przyjrzymy się bliżej definicji przemocy psychicznej, przedstawimy przykłady zachowań z nią związanych, omówimy oznaki, które mogą wskazywać na to, że ktoś podlega przemocy, a także zaprezentujemy strategie, które pomogą osobom doświadczającym przemocy psychicznej, odzyskać kontrolę nad swoim życiem. Przemoc psychiczna to poważny problem, który wymaga uwagi i działań społecznych, aby wspierać osoby doświadczające przemocy i zapobiegać jej występowaniu.

Przemoc psychiczna  – co to takiego?

Przemoc psychiczna, znana również jako agresja psychiczna lub przemoc emocjonalna, to niezwykle trudny do zrozumienia i rozpoznania rodzaj przemocy, który zawsze pozostawia trwałe rany w psychice osoby, która jej doświadcza. Przemoc psychiczna to forma znęcania się, która nie jest oparta na fizycznych aktach agresji, ale wykorzystuje manipulację, kontrolę emocjonalną i werbalne ataki, aby sprawić ból i cierpienie ofierze. Innymi słowy, to rodzaj przemocy, który działa na poziomie emocjonalnym i psychologicznym, a nie fizycznym.

Przykłady przemocy psychicznej

  • Agresja werbalna: w tej formie przemocy używa się obraźliwych słów, wyzwisk, poniżania oraz upokarzania drugiej osoby, zwłaszcza w obecności innych ludzi. Przykłady obejmują wyzwiska, krzyki oraz szydercze komentarze.
  • Powtarzające się nękanie psychiczne: jest to rodzaj ataku, który występuje systematycznie i celowo, aby złamać psychicznie drugą osobę. Może to obejmować stałe krytykowanie, wyśmiewanie lub ignorowanie jej potrzeb i uczuć.
  • Słowny szantaż: polega na groźbach lub manipulacji słownej, aby zmusić osobę do wykonywania określonych czynności lub podjęcia określonych decyzji, które nie odpowiadają jej własnym pragnieniom i potrzebom.
  • Manipulacja i kontrola w związku: przemoc psychiczna w związkach objawia się często poprzez kontrolowanie partnera, izolowanie go od rodziny i przyjaciół, oraz manipulowanie jego emocjami i zachowaniem.
  • Lekceważenie: wyrażanie lekceważenia wobec uczuć i potrzeb innej osoby jest także formą przemocy psychicznej. To może sprawić, że czuje się ona nieznacząca i nieważna.
  • Groźby: groźby lub zapowiedzi przemocy fizycznej lub emocjonalnej są często używane jako narzędzie kontroli i zastraszania.
  • Inwigilacja: naruszanie prywatności osoby doświadczającej przemocy, poprzez podsłuchy telefoniczne czy monitorowanie komunikacji online.
  • Wywieranie presji i brak szacunku: przemoc psychiczna może objawiać się także poprzez wywieranie presji na ofiarę w celu zmuszenia jej do podjęcia określonych decyzji lub zachowań, a także brak szacunku dla jej granic i autonomii.

Polski kodeks karny a przemoc psychiczna

Warto zaznaczyć, że polski kodeks karny uznaje zarówno agresję fizyczną, jak i przemoc psychiczną za przestępstwo. Sprawcy przemocy psychicznej, którzy dopuszczają się takich działań, jak wyzwiska czy groźby, mogą być pociągnięci do odpowiedzialności i skazani na kary pozbawienia wolności.

Jednakże istnieją sytuacje, w których niektóre formy przemocy psychicznej są trudne do udowodnienia, a ofiara przemocy może nie posiadać materialnych dowodów w postaci świadków, wiadomości tekstowych, czy e-maili. Pomimo braku tradycyjnych śladów dowodowych, warto pamiętać, że przemoc psychiczna to wszystkie zachowania, które sprawiają, że drugi człowiek odczuwa lęk, napięcie, wyraźny spadek samopoczucia, strach o swoje zdrowie lub objawy somatyczne.

Znęcanie psychiczne – przykłady

Brak szacunku

Przemoc psychiczna może przejawiać się jako brak szacunku wobec drugiej osoby. Ta forma znęcania ma na celu pozbawienie ofiary wiary w to, że jest wartościowym człowiekiem.

  • Niszczenie rzeczy: sprawca może celowo niszczyć przedmioty, które są ważne dla danej osoby, takie jak ulubione przedmioty czy pamiątki.
  • Wyzywanie: użycie obraźliwych słów, wyzwisk i szyderczych komentarzy, które obrażają i upokarzają.
  • Poniżanie: upokarzające zachowania, które sprawiają, że osoba ich doświadczająca czuje się bezwartościowa i niekompetentna.
  • Pogarda: wyrażanie ostentacyjnej pogardy wobec drugiej osoby, zarówno słownie, jak i niewerbalnie.

Te zachowania z czasem mogą doprowadzić do zaniżenia samooceny u ofiar przemocy, poczucia bezwartościowości oraz uczucia, że nie nadaje się do niczego. To przykład tego, jak przemoc psychiczna może wpływać na psychikę i samopoczucie osób jej doświadczających.

Izolacja od innych ludzi

Czasami znęcanie psychiczne wiąże się z izolacją ofiary przemocy od innych osób. Sprawca może stosować groźby, zastraszanie lub wyzwiska, aby zmusić ofiarę do izolowania się od rodziny, przyjaciół i innych bliskich osób. Konsekwencje takiej izolacji mogą być daleko idące, włączając w to:

  • Strach przed kontaktem z innymi: osoba poddawana przemocy może zacząć unikać kontaktu z innymi ludźmi ze strachu przed reakcją sprawcy.
  • Odcinanie się od społeczeństwa: stopniowe wycofywanie się z dotychczasowych aktywności społecznych i utrata kontaktu z przyjaciółmi i rodziną.
  • Samotność: izolacja może prowadzić do głębokiej samotności, co może wpływać na zdrowie psychiczne ofiary przemocy.

Znęcanie psychiczne poprzez izolację jest szczególnie niebezpieczne, ponieważ osoba może stracić swoje wsparcie społeczne i stać się jeszcze bardziej podatna na manipulacje sprawcy.

Chorobliwa zazdrość

W wielu przypadkach znęcanie psychiczne w związkach związane jest z chorobliwą zazdrością jednego partnera wobec drugiego. Sprawca może oskarżać partnera o zdradę i używać szantażu emocjonalnego oraz manipulacji, aby kontrolować jego zachowanie. Konsekwencje chorobliwej zazdrości mogą obejmować:

  • Szantaż emocjonalny: groźby lub manipulacje emocjonalne, aby zmusić partnera do spełnienia określonych żądań.
  • Manipulacja: sprawca może manipulować uczuciami partnera, przekonując go, że zazdrość wynika z miłości i troski.
  • Ograniczenie wolności: partner może być kontrolowany i ograniczany w swoich kontaktach społecznych, co prowadzi do izolacji.

Chorobliwa zazdrość może prowadzić do patologicznych zachowań i powodowania w relacjach konfliktów i napięć, ponieważ typowymi objawami chorobliwej zazdrości są nadmierna uraza, złość, niezwykle nasilona frustracja a także różne formy zachowań agresywnych.

Przemoc słowna

Przemoc słowna to jedna z najczęstszych form znęcania psychicznego. Obejmuje ona użycie wyzwisk, gróźb, krzyków i obraźliwych słów, które obrażają i poniżają drugą osobę. Przykłady przemocy słownej to:

  • Wyzywania: używanie obraźliwych słów i wyzwisk, aby zranić emocjonalnie drugą osobę.
  • Groźby: groźby mogą być aktami przemocy fizycznej, seksualnej lub emocjonalnej.
  • Słowne zastraszenie: użycie słów i komunikacji werbalnej do zastraszenia i kontrolowania ofiary przemocy.
  • Upokarzanie: publiczne poniżanie i wyśmiewanie drugiej osoby w obecności innych.

Przemoc słowna może prowadzić do traumy emocjonalnej i ma negatywny wpływ na zdrowie psychiczne ofiary.

Groźba przemocą fizyczną

Groźby przemocą fizyczną są innym przykładem znęcania psychicznego. Osoba, która otrzymuje liczne groźby dotyczące pobicia, zniewolenia lub przemocy seksualnej, może odczuwać strach i lęk. Cel jest podobny do innych form przemocy psychicznej – sprawca chce sprawić, że ofiara będzie cierpieć i podda się jego kontroli.

Groźby przemocą fizyczną mogą być również dokumentowane w postaci wiadomości elektronicznych lub innych dowodów, co może stanowić istotny element w procesie prawnym. Jednak nie zawsze sprawca używa tej formy przemocy w formie komunikacji elektronicznej, często groźby te są przekazywane bezpośrednio w obecności ofiary.

Przemoc psychiczna wobec dziecka

Przemoc psychiczna może również dotyczyć dzieci i może występować w rodzinie. Dzieci doświadczające przemocy w rodzinie są w szczególnej sytuacji, ponieważ nie mogą one samodzielnie i skutecznie realizować przysługujących im praw. Dzieci mogą doświadczać bezpośredniej przemocy lub być świadkami przemocy pomiędzy członkami rodziny. Dziecko, które jest świadkiem przemocy jest również jej ofiarą. Przemoc psychiczna odnosi się do relacji między dorosłym a dzieckiem, działania powtarzają się stale, tworząc klimat emocjonalny relacji. Obejmuje podejmowanie działań lub ich zaniechanie.

Przykładami przemocy psychicznej rodzica/opiekuna wobec dziecka mogą być:

  • Emocjonalna niedostępność czy zaniedbywanie, nieodzwierciedlanie uczuć dziecka.
  • Zaniedbywanie wspierania procesów adaptacji społecznej dziecka, w tym nadmierna izolacja od grupy rówieśniczej.
  • Przypisywanie dziecku negatywnych cech na przykład partnera, z ktrym jest się w konflikcie.
  • Nękanie, obwinianie, zawstydzanie, krytykowanie czy stosowanie wobec dziecka surowych kar i konsekwencji nieadekwatnych do sytuacji.
  • Komunikowanie dziecku, że jest cenione, kochane, zauważane wyłącznie w stopniu i w sytuacjach zaspakajania emocjonalnych potrzeb dorosłego. Manipulowanie dzieckiem, aby opowiadało się po określonej stronie konfliktu między dorosłymi.
  • Wykorzystywanie dziecka jako powiernika, przyjaciela, dzielenie się treściami niedostosowanymi do możliwości emocjonalnych i poznawczych dziecka.
  • Stosowanie szantażu emocjonalnego, obrażanie się na dziecko lub wzbudzanie w nim poczucia winy.
  • Nadmierne chronienie i ograniczanie możliwości uczenia się i samodzielności w eksplorowaniu świata.
  • Stawianie wymagań nieadekwatnych i / lub nadmiernych do wieku., w tym nadmierne oczekiwania dotyczące sprawności intelektualnej (np. nauka), zadaniowej (np. samodzielność w przygotowywaniu posiłków) czy emocjonalnej (np. oczekiwanie „odpowiednich” reakcji lub nieokazywanie określonych emocji).
  • Wszelkie formy zaniedbywania psychicznych, emocjonalnych i fizycznych potrzeb dziecka.

Skutki przemocy psychicznej wobec dzieci mogą być bardzo poważne, włączając w to:

  • Zaburzenia zdrowia psychicznego: przemoc psychiczna może prowadzić do rozwoju poważnych zaburzeń zdrowia psychicznego, takich jak zaburzenia lękowe, depresja lub zaburzenia osobowości.
  • Samookaleczanie: dzieci, które doświadczyły znęcania psychicznego, mogą próbować radzić sobie z bólem poprzez samookaleczanie.
  • Izolacja: dzieci mogą zamykać się w sobie i izolować od rówieśników oraz bliskich osób.

Do najczęstszych objawów krzywdzenia psychicznego dzieci na poziomie emocjonalnym możemy zaliczyć:

  • poczucie winy i bezsilności,
  • poczucie straty i odrzucenia,
  • strach, lęk, napięcie,
  • poczucie wstydu.

Na poziomie zachowań możemy zauważyć:

  • odpowiedzialność nieodpowiednią do wieku,
  • skrajne reakcje – bierność lub bunt,
  • zachowania destrukcyjne,
  • zachowania o charakterze regresu.

Znęcanie psychiczne wobec dzieci to nie tylko naruszanie ich praw i zdrowia, ale także niszczenie ich poczucia własnej wartości i bezpieczeństwa emocjonalnego. Odległe skutki krzywdzenia emocjonalnego mogą przejawiać się trudnościami we wchodzeniu i budowaniu bliskich emocjonalnie relacji a także zaburzeniami lękowymi czy depresyjnymi. 

W przypadku dzieci poddawanych przemocy bezpośredniej lub obserwujących przemoc uważa się, że mogą one uczyć się negatywnych, przemocowych zachowań, które staną się nabytym sposobem funkcjonowania w dorosłości. Dzieci krzywdzone psychicznie często w dorosłości skarżą się na problemy i dolegliwości somatyczne: są częściej narażone na chorobę niedokrwienną serca, udary mózgu, mają kłopoty ze snem lub zaburzenia łaknienia.

Oznaki, że ktoś doświadcza przemocy psychicznej

Przemoc psychiczna pozostawia trwałe ślady w psychice i życiu danej osoby, jednak oznaki i objawy tej formy znęcania mogą być różnorodne i indywidualne. Niemniej jednak istnieją pewne wspólne oznaki, które mogą wskazywać na to, że ktoś jest ofiarą przemocy psychicznej. Poniżej przedstawiamy listę najczęstszych oznak, które mogą sugerować, że osoba doświadcza znęcania psychicznego:

Wstyd i upokorzenie

Ofiary przemocy psychicznej często odczuwają wstyd związany z sytuacją, w jakiej się znalazły. Czują się upokorzone i boją się, że inni ludzie nie zrozumieją ich sytuacji. Dlatego mogą unikać rozmowy o problemie i ukrywać swoje cierpienie.

Wycofanie i izolacja

Znęcanie psychiczne często prowadzi do wycofania się osoby z dotychczasowych aktywności społecznych i izolacji od przyjaciół, rodziny i innych bliskich osób. Może ona unikać kontaktu z innymi ludźmi ze strachu przed reakcją sprawcy lub z powodu braku zaufania do innych.

Wahania nastroju

Przemoc psychiczna może prowadzić do niestabilności emocjonalnej. Osoba poddawana przemocy może doświadczać nagłych zmian nastroju, jak również być bardziej podatna na uczucia lęku, smutku i frustracji.

Zmiana zachowania

Ofiary przemocy psychicznej często zmieniają swoje zachowanie w reakcji na znęcanie się nad nimi. Mogą stawać się bardziej unikające lub agresywne, w zależności od tego, jak reagują na presję i manipulacje sprawcy.

Lęk i niepokój

Przemoc psychiczna może wywoływać silne uczucia lęku i niepokoju. Osoba ta może żyć w stałym strachu przed kolejnymi atakami lub groźbami ze strony sprawcy.

Bezsenność

Stres związany z przemocą psychiczną może prowadzić do bezsenności, osoby jej doświadczające mogą mieć trudności z zasypianiem lub przeżywać koszmary senne związane z traumą, którą przeżywają.

Skutki somatyczne

Przemoc psychiczna może również objawiać się w formie skutków somatycznych, czyli fizycznych objawów, które są wynikiem stresu i napięcia. Mogą to być bóle głowy, bóle brzucha, biegunka, problemy z układem pokarmowym, krążenia czy inne dolegliwości.

Warto zauważyć, że oznaki i objawy przemocy psychicznej mogą się różnić w zależności od indywidualnych doświadczeń i reakcji każdej z osób jej doświadczającej. Ważne jest, aby być czujnym na te sygnały i oferować wsparcie osobom, które mogą być ofiarami przemocy psychicznej. Skonsultowanie się z profesjonalistami, w zależności do sytuacji z interwentem kryzysowym i/lub psychoterapeutą, może być kluczowym krokiem w procesie pomocy ofiarom znęcania psychicznego.

Skutki przemocy psychicznej

Przemoc psychiczna pozostawia trwałe i głęboko osadzone ślady, zarówno w psychice, jak i w życiu ofiary. Skutki tej formy znęcania są często bardziej trwałe niż skutki jednorazowej agresji fizycznej. Poniżej przedstawiamy główne skutki przemocy psychicznej:

Poczucie winy

Ofiary przemocy psychicznej często doświadczają poczucia winy. Obwiniają siebie za to, co dzieje się w ich życiu i przekonują się, że to ich działania lub cechy są przyczyną przemocy. To mylne przekonanie może utrudniać im rozpoznanie swojej sytuacji i szukanie pomocy.

Niska samoocena

Przemoc psychiczna często prowadzi do spadku samooceny ofiary. Osoby te mogą czuć się bezwartościowe, słabe i niemalże przekonane, że nie zasługują na lepsze życie. To może wpłynąć na ich zdolność do podejmowania wyzwań i nawiązywania zdrowych relacji.

Depresja i myśli samobójcze

Długotrwałe znęcanie psychiczne może wywołać poważne problemy zdrowia psychicznego, włączając w to depresję i myśli samobójcze. Ofiary przemocy mogą odczuwać ogromny ból emocjonalny, który prowadzi do uczucia beznadziejności. To stanowi realne zagrożenie dla ich życia i zdrowia psychicznego.

Inne skutki psychologiczne

Przemoc psychologiczna może wywoływać kłopoty z pamięcią, zaburzenia koncentracji uwagi, niekontrolowane wybuchy gniewu, zachowania agresywne czy nadużywanie alkoholu, substancji psychoaktywnych lub psychotropowych. 

Skutki somatyczne

Przemoc psychiczna może prowadzić do objawów somatycznych, czyli fizycznych objawów wynikających z napięcia i stresu. Mogą to być bóle głowy, bóle brzucha, problemy z układem pokarmowym i inne dolegliwości, które są wynikiem napięcia psychicznego.

Zespół stresu pourazowego (PTSD)

W niektórych przypadkach szczególnie brutalnej i nasilonej przemocy psychicznej może ona prowadzić do pojawienia się zespołu stresu pourazowego (PTSD). Objawy PTSD mogą obejmować koszmary senne, podwyższoną czujność, przerażające myśli oraz powracanie do traumatycznych wydarzeń w postaci tzw. flashbacków. PTSD to poważne zaburzenie psychiczne, które wymaga profesjonalnej pomocy psychotraumatologa lub psychoterapeuty.

Rozwój emocjonalny i intelektualny dzieci

Dzieci, które doświadczają przemocy psychicznej, zawsze ponoszą konsekwencje w zakresie rozwoju emocjonalnego i intelektualnego. Narażenie na nękanie psychiczne może prowadzić do problemów z nauką, koncentracją, pamięcią oraz zaburzeń rozwoju emocjonalnego. Dzieci te często zamykają się w sobie, czują się osamotnione i tracą wiarę w siebie. Na poziomie zachowań przemoc psychiczna może spowodować nadmierną izolację, uległość lub odwrotnie bunt i nasilenie zachowań agresywnych.

Trauma i zaburzenia psychiczne

Przemoc psychiczna jest traumatycznym doświadczeniem, które może prowadzić do powstania różnych zaburzeń psychicznych, w tym zaburzeń lękowych, zaburzeń nastroju (takich jak depresja), zaburzeń osobowości, zespołu stresu pourazowego oraz innych poważnych problemów zdrowia psychicznego.

Warto zrozumieć, że przemoc psychiczna może wywierać długotrwałe i głębokie skutki na życie ofiary. Dlatego ważne jest, aby ofiarom przemocy psychicznej oferować odpowiednie wsparcie psychologiczne, medyczne i społeczne, a także pomagać im w procesie wyjścia z toksycznych relacji i odzyskania kontroli nad swoim życiem.

Jak udowodnić znęcanie psychiczne?

Udowodnienie znęcania psychicznego może być trudnym i emocjonalnie wymagającym procesem, ale jest to kluczowy krok w zapewnieniu sobie ochrony i uzyskaniu pomocy. Oto kilka kroków i sposobów, które mogą pomóc udowodnić znęcanie psychiczne:

Dokumentacja medyczna i profesjonalna ocena

Jeśli osoba doświadcza skutków psychologicznych przemocy psychicznej, warto skonsultować się z lekarzem psychiatrą lub psychoterapeutą. Dokumentacja medyczna, diagnoza oraz świadectwo specjalisty mogą stanowić ważny dowód na to, że doświadczała ona przemocy psychicznej i cierpi na jej konsekwencje.

Nagrania

Nagrania audio lub wideo mogą być przydatnymi dowodami na przemoc psychiczną. Możesz zarejestrować incydenty, w których sprawca używa agresji werbalnej, gróźb lub wyzwisk. Pamiętaj jednak, że według przepisów, w zależności od kraju, rejestrowanie rozmów bez zgody drugiej strony może być nielegalne, więc zawsze skonsultuj się z prawnikiem w swoim miejscu pobytu.

Wiadomości SMS-owe i e-mailowe

Jeśli otrzymujesz wiadomości SMS-owe lub e-maile od sprawcy, zawierające groźby, obraźliwe treści lub inne formy przemocy słownej, zapisz te komunikaty. Przechowuj kopie na zabezpieczonym dysku lub wydrukuj je, aby mieć fizyczne kopie.

Zeznania świadków

Jeśli istnieją osoby, które były świadkami przemocy psychicznej lub słyszały agresywne zachowanie sprawcy, zwróć się do nich o zeznania. Ich relacje mogą być cennym wsparciem w procesie udowodnienia znęcania psychicznego.

Niebieska Karta i inne środki ochrony

W Polsce istnieje procedura tzw. „niebieskiej karty” zapewniająca ochronę osobom doświadczającym przemocy w rodzinie. „Niebieska karta” to dokument wypełniany przez pracownika uprawnionej do tej czynności instytucji (np. pracownik szpitala, szkoły, policji, ośrodka opieki społecznej itd.) i jest przeznaczony do przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Zgłoszenia może dokonać osoba dotknięta przemocą, jak i osoby trzecie np. sąsiad, przyjaciel. Skonsultuj się z lokalnymi organizacjami, fundacjami lub policją, aby dowiedzieć się, jakie środki ochrony są dostępne i jak można z nich skorzystać (np. całodobowe dyżury Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy „Niebieska linia 800 120 002, telefon zaufania dla dzieci i młodzieży Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę 116 111).

Współpraca z profesjonalistami

Skonsultuj się z prawnikiem, który specjalizuje się w sprawach dotyczących przemocy domowej lub przemocy psychicznej. Profesjonalista ten może pomóc w zrozumieniu prawa i przejściu przez proces prawny.

Wzmacnianie świadomości społecznej

Współczesne społeczeństwo coraz bardziej zdaje sobie sprawę z istnienia przemocy psychicznej. Dlatego ważne jest, aby dzielić się swoją historią, brać udział w kampaniach społecznych i edukować innych na temat tej formy przemocy. Wzmacnianie świadomości społecznej może pomóc w zmianie przekonań i podejścia ludzi do przemocy psychicznej.

Warto pamiętać, że każda sytuacja jest inna, a dowodzenie przemocy psychicznej może być trudne. Dlatego ważne jest, aby szukać wsparcia i pomocy od profesjonalistów oraz organizacji zajmujących się wsparciem ofiar przemocy.

Jak się bronić przed znęcaniem psychicznym?

Obrona przed przemocą psychiczną to trudna i długa walka, ale istnieją kroki, które osoba poddawana przemocy może podjąć, aby obronić się przed oprawcą i odzyskać równowagę psychiczną. Pamiętaj, że nie powinnaś tego robić sama, a wsparcie rodziny, przyjaciół, profesjonalistów oraz odpowiednich organizacji jest kluczowe. Oto kilka kroków, które mogą pomóc w obronie się przed znęcaniem psychicznym:

1. Znajdź wsparcie

Pierwszym i najważniejszym krokiem jest znalezienie wsparcia od osób, którym ufasz. Porozmawiaj z rodziną, przyjaciółmi lub innymi bliskimi osobami o swojej sytuacji. Nie izoluj się i zamiast próbować radzić sobie z problemem samodzielnie skorzystaj z możliwości wsparcia i/lub pomocy innych osób. Nie wstydź się mówić o tym czego doświadczasz, przemoc to nie jest prywatna sprawa. Przemoc to nie twoja wina, żadne zachowanie nie usprawiedliwia przemocy, wyłącznie ktoś kto stosuje przemoc jest za nią odpowiedzialny, a przerzucanie odpowiedzialności i winy za nią na drugą osobę jest typowym zachowaniem przemocowym.

2. Skorzystaj z profesjonalnej pomocy

Psychoterapia może odgrywać kluczową rolę w procesie wyjścia z przemocowego związku. Szukaj profesjonalisty specjalizującego się w interwencji kryzysowej i wspieraniu osób doświadczających przemocy. Terapia pomoże Ci zrozumieć swoją sytuację, podjąć decyzje i przejść przez proces odzyskiwania równowagi psychicznej.

3. Znajdź bezpieczne miejsce

Jeśli jesteś w niebezpieczeństwie, próbuj znajdować bezpieczne miejsca, gdzie możesz uciec od sprawcy. Jeśli to konieczne, skorzystaj z pomocy schronisk dla ofiar przemocy domowej.

4. Rozważ ochronę prawną

Skonsultuj się z prawnikiem specjalizującym się w sprawach związanych z przemocą domową lub przemocą psychiczną. Prawnik może pomóc Ci zrozumieć swoje prawa i podejść do sprawy w sposób prawidłowy.

5. Wzmacniaj świadomość społeczną

Dziel się swoją historią i uczestnicz w kampaniach społecznych, które zwiększają świadomość na temat przemocy psychicznej. Im więcej osób zdaje sobie sprawę z tego problemu, tym większe wsparcie można zdobyć od społeczeństwa.

6. Nie bagatelizuj przemocy

Pamiętaj, że przemoc psychiczna jest równie poważna i destrukcyjna jak przemoc fizyczna. Nie bagatelizuj swoich uczuć i doświadczeń. Twoje cierpienie jest realne i zasługujesz na pomoc i wsparcie.

7. Działaj bezpiecznie

Kiedy podejmujesz kroki w kierunku opuszczenia przemocowego związku, działaj ostrożnie. Sprawcy mogą reagować agresją. Skonsultuj się z profesjonalistami w dziedzinie przemocy domowej, którzy mogą pomóc Ci opracować plan bezpieczeństwa.

Pamiętaj, że walka z przemocą psychiczną może być długotrwała, ale istnieje nadzieja na odzyskanie kontroli nad swoim życiem. Nie bój się szukać pomocy i wsparcia, ponieważ zasługujesz na zdrowe i bezpieczne życie, wolne od przemocy psychicznej. Przemoc psychiczna jest problemem społecznym, który można pokonać dzięki wzmacnianiu świadomości społecznej i wsparciu społecznemu.

Autor tekstu:

Jestem psycholożką, absolwentką studiów doktoranckich w Klinice Psychiatrii Wieku Rozwojowego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Ukończyłam czteroletnie szkolenie z zakresu psychoterapii poznawczo-behawioralnej, przygotowujące do uzyskania certyfikatu Polskiego Towarzystwa Terapii Poznawczej i Behawioralnej. Pracuję jako starszy asystent w Oddziale Klinicznym Psychiatrii Wieku Rozwojowego Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego WUM. W latach 2014-2023 byłam doktorantką, a następnie asystentką dydaktyczną i nauczycielką akademicką w Klinice Psychiatrii Wieku Rozwojowego WUM.

Ukończyłam szkolenie z terapii schematu przygotowujące do uzyskania certyfikatu oraz dwuletnie Podyplomowe Studium Socjoterapii i Psychoterapii Młodzieży w Krakowskim Centrum Psychodynamicznym. Jestem również trenerką w standardzie międzynarodowym VCC oraz uczestniczką licznych kursów i szkoleń z zakresu diagnozy i pracy terapeutycznej.

Jestem autorką i współautorką publikacji naukowych, opracowań zbiorowych, wytycznych oraz wystąpień konferencyjnych, poświęconych przede wszystkim zaburzeniom ze spektrum autyzmu, zespołowi nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD), zaburzeniom tikowym i zespołowi Tourette’a. W latach 2018–2022 pełniłam funkcję koordynatorki i badaczki w projektach klinicznych dotyczących zaburzeń ze spektrum autyzmu. Jestem również tłumaczką i współredaktorką pierwszego na polskim rynku podręcznika poświęconego terapii behawioralnej tików.

Moje zainteresowania naukowe i kliniczne koncentrują się na funkcjonowaniu poznawczym w zaburzeniach ze spektrum autyzmu, zwłaszcza na deficytach teorii umysłu w różnych zaburzeniach psychicznych wieku rozwojowego.

W ramach Centrum CBT EDU prowadzę szkolenia i warsztaty tematyczne z zakresu diagnozy i pracy z dziećmi oraz młodzieżą. Odpowiadam również za obszar merytoryczny i jakość szkoleń w Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli Centrum CBT.

W Poradni dla Dzieci i Młodzieży Centrum CBT przy ul. Wołodyjowskiego pełnię funkcję kierowniczki zespołu diagnostycznego zajmującego się diagnozą zaburzeń neurorozwojowych (ADHD, zaburzenia ze spektrum autyzmu) u dzieci, młodzieży i dorosłych. Prowadzę diagnozę psychologiczną i neuropsychologiczną oraz psychoterapię poznawczo-behawioralną dzieci, młodzieży i dorosłych, w szczególności osób z zaburzeniami neurorozwojowymi.