Informacje dotyczące kształcenia i uzyskiwania kwalifikacji
Kim jest terapeuta środowiskowy dzieci i młodzieży?
Rola terapeuty środowiskowego dzieci i młodzieży (TŚ) odwołuje się do modelu środowiskowej opieki psychiatrycznej i polega na:
- uczestniczeniu we wczesnym rozpoznawaniu i rozwiązywaniu problemów zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w ramach wielospecjalistycznego zespołu,
- współpracy z rodziną i środowiskiem wychowawczym we wspomaganiu rozwoju,
- koordynacji opieki i dostępu do różnorodnych placówek.
W szczególność zadaniem terapeuty środowiskowego jest:
- prowadzenie działań profilaktycznych i mających na celu wspomaganie prawidłowego rozwoju dziecka,
- współudział w procesie diagnostyczno-terapeutycznym zaburzeń psychicznych poprzez uczestnictwo w planowaniu i realizacji terapii w wymiarze indywidualnym i społecznym, prowadzenie stałej oceny jej postępów oraz wybór adekwatnych oddziaływań medycznych i psychospołecznych,
- prowadzenie konsultacji rodzinnych i instytucjonalno-rodzinnych dotyczących problemów zdrowia psychicznego dziecka lub nastolatka,
- prowadzenie edukacji rodziców i wychowawców rozwijającej ich umiejętności dobrego kontaktu z dzieckiem i mających, na celu umacnianie więzi emocjonalnej i wprowadzanie w normy społeczne,
- prowadzenie edukacji i socjoterapii adresowanej do dzieci i młodzieży rozwijającej kompetencje społeczne,
- wspieranie rodziny i środowiska wychowawczego we wspomaganiu rozwoju dziecka z problemami zdrowia psychicznymi,
- prowadzenie interwencji środowiskowych dotyczących pacjenta, jego rodziny oraz szerzej rozumianej społeczności lokalnej,
- integracja i koordynacja dostępności oddziaływań różnych placówek i specjalistów,
- zapewnienie dostępu i efektywnego wykorzystania świadczeń oferowanych przez system ochrony zdrowia, edukacji i pomocy społecznej,
- przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu dzieci i młodzieży zagrożonych rozwojem zaburzeń psychicznych.
Gdzie może pracować terapeuta środowiskowy dzieci i młodzieży?
Terapeuta środowiskowy może pracować we wszystkich placówkach zajmujących się udzielaniem pomocy dzieciom i młodzieży z zaburzeniami psychicznymi, neurorozwojowymi, emocjonalnymi, behawioralnymi lub nieprawidłowo kształtującą się osobowością i ich rodzinom, np.
- w jednostkach systemu edukacji (szkoły, przedszkola, w tym szkoły i przedszkola specjalne),
- w poradniach psychologiczno-pedagogicznych,
- w poradniach zdrowia psychicznego,
- w środowiskowych centrach zdrowia psychicznego,
- na oddziałach psychiatrycznych dla dzieci i młodzieży o charakterze stacjonarnym lub dziennym,
- w ośrodkach leczenia uzależnień,
- w ośrodkach interwencji kryzysowej,
- w ośrodkach pobytu dziennego,
- w zespołach leczenia środowiskowego,
- w Ośrodkach Wczesnej Interwencji, w MOS-ach, MOW-ach, itp.
Formalne potwierdzenie kwalifikacji terapeuty środowiskowego dzieci i młodzieży
Dzięki Zintegrowanemu Systemowi Kwalifikacji (ZSK) prowadzenie terapii środowiskowej dzieci i młodzieży zostało włączone do Zintegrowanego Rejestru Kwalifikacji (ZRK), co pozwala na uzyskanie oficjalnego i formalnego potwierdzenia uzyskanych kompetencji (6 poziom Polskiej Ramy Kwalifikacji). Spełnienie wszystkich wymaganych kryteriów pozwala na uzyskanie certyfikatu dla kwalifikacji rynkowej „Prowadzenie terapii środowiskowej dzieci i młodzieży”. Certyfikat ten ważny jest bezterminowo w przypadku osób wykonujących zadania TŚ (Uwaga! W przypadku przerwy w wykonywaniu zadań TŚ trwającej dłużej niż 5 lat certyfikat traci ważność).
Kto może ubiegać się o uzyskanie kwalifikacji terapeuty środowiskowego dzieci i młodzieży i przystąpić do szkoleń?
Kwalifikacja ta jest skierowana przede wszystkim do:
- psychologów i pedagogów pracujących z rodzinami, dziećmi i młodzieżą w systemie oświaty, ochrony zdrowia, wymiaru sprawiedliwości i pomocy społecznej,
- lekarzy,
- pielęgniarek w szczególności pielęgniarek mających doświadczenie w pracy z rodzinami, dziećmi i młodzieżą,
- innych osób pracujących z rodzinami, dziećmi i młodzieżą.
W celu uzyskania kwalifikacji niezbędne jest:
- odbycie szkoleń,
- przedstawienie zaświadczenia potwierdzającego co najmniej dwuletnie doświadczenie zawodowe w pracy z rodziną lub z dziećmi i młodzieżą,
- przedstawienie zaświadczenia o odbyciu szkolenia treningowego mającego na celu rozwój osobisty i budowanie świadomości własnych zasobów w kontekście pracy z innymi w wymiarze co najmniej 50h w jednym z następujących typów szkoleń lub treningów: grupy Balinta, trening interpersonalny lub praca z genogramem.
Do szkolenia mogą przystąpić osoby, które posiadają wykształcenie wyższe z obszaru dziedzin nauk społecznych, humanistycznych, nauk medycznych i nauk o zdrowiu. W przypadku osób, które posiadają specjalizacją z psychiatrii dzieci i młodzieży lub psychoterapii dzieci i młodzieży lub psychologii klinicznej dzieci i młodzieży oraz posiadają doświadczenie w pracy z dziećmi i młodzieżą zagrożoną rozwojem zaburzeń psychicznych lub z zaburzeniami psychicznymi możliwe jest odbywanie szkoleń uzupełniających pt. Planowanie i prowadzenie terapii środowiskowej dzieci i młodzieży
Terapeuta środowiskowy – szkolenie, jego cele, nabyte umiejętności i wiedza
Celem kształcenia jest pozyskanie kompetencji i doświadczenia w zakresie ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, niezbędnych do uczestnictwa w terapii pacjenta i wspieraniu rodziny. Osoba posiadająca kwalifikację Prowadzenie terapii środowiskowej dzieci i młodzieży jest gotowa do samodzielnego planowania i prowadzenia oddziaływań terapeutycznych w ramach terapii środowiskowej wśród osób niepełnoletnich i ich rodzin.
Terapeuta środowiskowy w swojej pracy:
- wykorzystuje specjalistyczną wiedzę dotyczącą rozwoju psychicznego dzieci i młodzieży,
- wykorzystuje wiedzę z zakresu zaburzeń psychicznych (znajomość objawów, kryteriów diagnostycznych) i niektórych form wsparcia niepełnoletniego pacjenta, jak również prowadzenia oddziaływań profilaktycznych,
- zbiera informacje na temat problemów pacjenta, wykorzystując zarówno dostępne dokumenty (diagnoza lekarska, opinie psychologiczne i środowiskowe), jak i przez prowadzenie rozmowy z samym pacjentem i osobami z jego otoczenia,
- na podstawie zebranych informacji dokonuje konceptualizacji problemu pacjenta i planuje stosowną pomoc, uwzględniając przy tym dostępne zasoby, np. innych specjalistów i placówki w najbliższym środowisku rodziny,
- współdziała w ramach interdyscyplinarnego zespołu, który wspólnie planuje i wdraża program pomocy i wsparcia dla pacjenta i jego otoczenia,
- ramach pracy takiego zespołu, terapeuta środowiskowy może również pełnić funkcję koordynatora całego procesu związanego ze wsparciem danego pacjenta i jego rodziny,
- jest przygotowany do udzielania wsparcia informacyjnego dla rodziców lub opiekunów i osób z otoczenia pacjenta, zarówno w zakresie możliwości uzyskania pomocy medycznej, socjalnej, jak i prawnej,
- przeprowadza zajęcia profilaktyczne dotyczące zdrowia.
