Każdego roku 4 czerwca obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Przeciwdziałania Agresji Wobec Dzieci, znany także jako Międzynarodowy Dzień Niewinnych Dzieci – Ofiar Agresji. To ważne wydarzenie, szczególnie w obliczu rosnącej liczby młodych ludzi potrzebujących wsparcia psychologicznego z powodu przemocy, która jest jednym z głównych czynników ryzyka dla zdrowia psychicznego.
Dane z Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej wskazują, że aż 44% osób zna rodziny, w których dochodzi do przemocy wobec dzieci. Z tego grona prawie jedna trzecia mówi o przemocy emocjonalnej i fizycznej, a 5% o przemocy seksualnej. Co więcej, 9% przyznaje się do stosowania przemocy fizycznej, a 8% do przemocy emocjonalnej. Respondenci ci często sami byli ofiarami przemocy: fizycznej (27%), emocjonalnej (21%) lub seksualnej (2%).
Przemoc wobec dzieci to nie tylko agresja fizyczna. WHO definiuje ją jako wszelkie formy krzywdzenia fizycznego, emocjonalnego, seksualnego, zaniedbania oraz komercyjnego wykorzystywania dziecka, które mogą prowadzić do uszczerbku na zdrowiu, zaburzeń rozwoju lub naruszenia godności dziecka. Przemoc może również obejmować działania rówieśników, takie jak znęcanie się, dręczenie (bullying), wykluczanie z grupy, a także przemoc elektroniczną, np. cyberbullying.
Badania wykazują, że doświadczenie przemocy w dzieciństwie może prowadzić do poważnych i długotrwałych problemów zdrowotnych i psychicznych.
– Ekspozycja na przemoc w dzieciństwie ma negatywny wpływ na samoocenę, wyniki w nauce i kompetencje społeczne oraz stanowi o wysokim ryzyku występowania problemów psychicznych w ciągu całego życia. Przemoc fizyczna i emocjonalna w szczególności wiąże się z obecnością zaburzeń depresyjnych, zaburzeń lękowych, zaburzeń zachowania, wysokim ryzykiem uzależnienia od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych. W przypadku wykorzystywania seksualnego obserwuje się ponadto częstsze występowanie lęku napadowego oraz zaburzenia stresowego pourazowego. – wskazuje prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Anita Bryńska, specjalista psychiatrii dzieci i młodzieży, psychoterapii dzieci i młodzieży, psychoterapeuta z Kliniki Psychiatrii Wieku Rozwojowego WUM, członek rady naukowej Centrum CBT.
Długotrwały stres wynikający z przemocy w dzieciństwie może prowadzić do rozwoju cech osobowości takich jak impulsywność oraz zwiększać ryzyko zachowań samobójczych i samookaleczeń. Samobójstwo jest obecnie drugą co do częstości przyczyną zgonów nastolatków na świecie, a myśli samobójcze ma 16% nastolatków w Europie. W Polsce liczba prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży przekroczyła 2000 w 2022 roku, co wskazuje na pilną potrzebę interwencji i wsparcia.
– Niezwykle ważne jest jak najwcześniejsze diagnozowanie zjawiska przemocy i wdrażanie oddziaływań terapeutycznych ukierunkowanych na związane z nim objawy zaburzeń psychicznych, zwłaszcza w kontekście wyników badań, które wskazują, że jedynie w odniesieniu do 1/5 dzieci i młodzieży hospitalizowanych w oddziale psychiatrycznym podjęto jakiekolwiek działania interwencyjne przed hospitalizacją, pomimo rozpoznanego zjawiska przemocy – dodaje dr n. med. i n o zdr. Nina Szalas, psycholog, specjalista psychoterapii dzieci i młodzieży, psychoterapeuta, członek rady naukowej Centrum CBT.
Rosnąca liczba dzieci i młodzieży z problemami zdrowia psychicznego wymaga kompleksowej i wieloaspektowej opieki terapeutycznej. Centrum CBT podjęło działania mające na celu stworzenie standardów opieki nad dziećmi i ich rodzinami, oferując program Kompleksowej Opieki Terapeutycznej (KOT). Program ten zapewnia wsparcie dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjentów oraz ich rodzin, obejmując diagnozę i terapię prowadzoną przez zespół specjalistów, w tym psychiatrów, psychologów i psychoterapeutów.
Wczesne diagnozowanie i interwencje terapeutyczne są kluczowe dla zapobiegania długoterminowym skutkom przemocy i poprawy zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. W ramach programów takich jak KOT, zarówno dzieci, jak i ich rodziny, otrzymują niezbędne wsparcie, aby skutecznie radzić sobie z trudnościami i poprawić jakość życia.
