Czynniki ryzyka utrzymywania się ADHD w wieku dorosłym

Katarzyna Szamburska-Lewandowska

Czynniki ryzyka utrzymywania się ADHD w wieku dorosłym

Czynniki podtrzymujące wpływające na obecność objawów ADHD w wieku dorosłym są istotne do zrozumienia tego, jakie czynniki wpływają na długotrwałość tego zaburzenia. Badania przeprowadzone na przestrzeni lat pozwoliły na identyfikację kilku czynników, które mogą zwiększać ryzyko utrzymywania się ADHD u osób dorosłych. Poniżej przedstawiamy niektóre z tych czynników.

  • Podtyp mieszany ADHD w dzieciństwie: Badania sugerują, że osoby, u których w dzieciństwie występował podtyp mieszany ADHD, czyli objawy nadpobudliwości psychoruchowej oraz trudności z koncentracją i uwagą, mają większe ryzyko utrzymywania się tego zaburzenia w wieku dorosłym. Podtyp ten charakteryzuje się zazwyczaj nasileniem objawów i może być trudniejszy do kontrolowania.
  • Rodzinne występowanie ADHD: Istnieje silny związek między ADHD a czynnikami genetycznymi. Jeśli w rodzinie występują osoby cierpiące na ADHD, istnieje większe ryzyko, że również osoba dorosła będzie miała to zaburzenie.
  • Duże nasilenie objawów: Osoby, u których występuje duże nasilenie objawów ADHD w dzieciństwie, mogą mieć większe ryzyko utrzymywania się tych objawów w dorosłości. Ci, którzy doświadczają znacznego upośledzenia funkcjonowania i mają trudności w wielu dziedzinach życia, mogą być bardziej narażeni na utrzymywanie się ADHD w wieku dorosłym.
  • Współwystępowanie depresji i innych zaburzeń psychicznych: Wiele osób dorosłych z ADHD ma również współistniejące zaburzenia psychiczne, takie jak depresja, lęk, zaburzenia nastroju czy zaburzenia kontrolujące impulsy. Współwystępowanie tych zaburzeń może zwiększać ryzyko utrzymywania się ADHD w dorosłości i komplikować proces diagnozowania i leczenia.
  • Niekorzystna sytuacja społeczna: Niekorzystne warunki życia, takie jak niski status społeczno-ekonomiczny, trudności rodzinne, niedostateczne wsparcie społeczne czy problemy w szkole czy pracy, mogą zwiększać ryzyko utrzymywania się ADHD u osób dorosłych.
  • Badania sugerują, że ADHD, depresja czy zaburzenia nastroju, mogą wpływać na ryzyko utrzymywania się ADHD u ich dzieci w wieku dorosłym.

Warto zauważyć, że obecność czynników ryzyka nie oznacza jednoznacznie,, że dana osoba, która spełnia te kryteria, na pewno będzie miała nasilone objawy ADHD w dorosłości. Są to jednak czynniki, które wskazują na większe prawdopodobieństwo utrzymywania się tego zaburzenia. Ostateczna diagnoza ADHD u dorosłych powinna być ustalona przez wykwalifikowanego specjalistę na podstawie kompleksowej oceny objawów i historii pacjenta.

Rozpoznanie i zrozumienie czynników ryzyka utrzymywania się ADHD u dorosłych jest istotne dla skutecznego zarządzania tym zaburzeniem. Dzięki większej świadomości i dostępowi do odpowiednich metod diagnozowania i leczenia, można zapewnić osobom dorosłym z ADHD wsparcie, które pozwoli im funkcjonować na co dzień i poprawić jakość życia.

Autor tekstu:

Jestem psycholożką, absolwentką studiów doktoranckich w Klinice Psychiatrii Wieku Rozwojowego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Ukończyłam czteroletnie szkolenie z zakresu psychoterapii poznawczo-behawioralnej, przygotowujące do uzyskania certyfikatu Polskiego Towarzystwa Terapii Poznawczej i Behawioralnej. Pracuję jako starszy asystent w Oddziale Klinicznym Psychiatrii Wieku Rozwojowego Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego WUM. W latach 2014-2023 byłam doktorantką, a następnie asystentką dydaktyczną i nauczycielką akademicką w Klinice Psychiatrii Wieku Rozwojowego WUM.

Ukończyłam szkolenie z terapii schematu przygotowujące do uzyskania certyfikatu oraz dwuletnie Podyplomowe Studium Socjoterapii i Psychoterapii Młodzieży w Krakowskim Centrum Psychodynamicznym. Jestem również trenerką w standardzie międzynarodowym VCC oraz uczestniczką licznych kursów i szkoleń z zakresu diagnozy i pracy terapeutycznej.

Jestem autorką i współautorką publikacji naukowych, opracowań zbiorowych, wytycznych oraz wystąpień konferencyjnych, poświęconych przede wszystkim zaburzeniom ze spektrum autyzmu, zespołowi nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD), zaburzeniom tikowym i zespołowi Tourette’a. W latach 2018–2022 pełniłam funkcję koordynatorki i badaczki w projektach klinicznych dotyczących zaburzeń ze spektrum autyzmu. Jestem również tłumaczką i współredaktorką pierwszego na polskim rynku podręcznika poświęconego terapii behawioralnej tików.

Moje zainteresowania naukowe i kliniczne koncentrują się na funkcjonowaniu poznawczym w zaburzeniach ze spektrum autyzmu, zwłaszcza na deficytach teorii umysłu w różnych zaburzeniach psychicznych wieku rozwojowego.

W ramach Centrum CBT EDU prowadzę szkolenia i warsztaty tematyczne z zakresu diagnozy i pracy z dziećmi oraz młodzieżą. Odpowiadam również za obszar merytoryczny i jakość szkoleń w Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli Centrum CBT.

W Poradni dla Dzieci i Młodzieży Centrum CBT przy ul. Wołodyjowskiego pełnię funkcję kierowniczki zespołu diagnostycznego zajmującego się diagnozą zaburzeń neurorozwojowych (ADHD, zaburzenia ze spektrum autyzmu) u dzieci, młodzieży i dorosłych. Prowadzę diagnozę psychologiczną i neuropsychologiczną oraz psychoterapię poznawczo-behawioralną dzieci, młodzieży i dorosłych, w szczególności osób z zaburzeniami neurorozwojowymi.