Zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ang. ADHD) charakteryzuje się trwałym wzorem funkcjonowania dziecka, nastolatka lub osoby dorosłej, w którym wyraźne objawy zaburzeń uwagi i/lub nadmiernej ruchliwości i impulsywności mają negatywny wpływ na edukację, relacje społeczne, rodzinne i pracę zawodową. Nasilenie objawów nieuwagi i nadruchliwości-impulsywności u pacjentów jest większe niż u innych osób w danym wieku i na tym samym poziomie rozwoju.
Opisywane objawy są wyraźne we wczesnym lub środkowym dzieciństwie, chociaż u niektórych pacjentów mogą osiągnąć znaczenie kliniczne i być dostrzegane przez otoczenie znacznie później.
Objawy ADHD wpływają na poziom funkcjonowania szkolnego pacjentów, niezaopiekowane prowadzą do tego, że mimo wysokich możliwości intelektualnych mogą nie osiągać oczekiwanych wyników w nauce, a nawet odpowiedniego poziomu formalnego wykształcenia.
Poza tym ich obecność może mieć znaczenie w zakresie budowania adekwatnych sposobów radzenia sobie w sytuacjach trudnych i pozytywnej samooceny, co dodatkowo tworzy problemy o charakterze depresyjnym i lękowym. U dzieci i nastolatków objawy impulsywności zwiększają prawdopodobieństwo rozwinięcia powikłań także w obszarze zachowań agresywnych, co dodatkowo może zaburzać relacje z innymi osobami.
Wczesne rozpoznanie objawów ADHD i podjęcie intensywnych oddziaływań terapeutycznych, wpływa pozytywnie na funkcjonowanie i lepszą jakość życia pacjenta, a także jego otoczenia. Diagnozę ADHD można postawić w każdym wieku, w praktyce często w okresie nastoletnim i u młodych dorosłych, którym objawy zaburzają codzienne funkcjonowanie.
Etapy właściwego procesu diagnostycznego ADHD obejmują:
- przeprowadzenie szczegółowego wywiadu neurorozwojowego, objawowego i rodzinnego z rodzicem/opiekunem,
- zebranie informacji na temat funkcjonowania pacjenta w różnych środowiskach,
- ocenę poziomu rozwoju intelektualnego, próby oceniające funkcje poznawcze
- analizę wyników badań i informacji z wywiadu
- podsumowanie i przekazanie informacji zwrotnych, przedstawienie dalszego postępowania
- psychoedukację skierowana do dziecka/adolescenta oraz rodziców/opiekunów/nauczycieli, z zastosowaniem adekwatnego sposobu przekazu (informacje na temat natury zaburzenia, jego przyczyn, adekwatnego zakresu udzielonego wsparcia).
Celem procesu diagnostycznego, przeprowadzanego w poradni Centrum CBT, jest potwierdzenie lub wykluczenie u dziecka zespołu nadpobudliwości psychoruchowej. Ze względu na specyfikę objawów, diagnoza ADHD jest złożonym, wieloetapowym procesem, obejmującym:
- Przeprowadzenie szczegółowego wywiadu rozwojowego w kierunku ADHD. Analiza informacji na temat funkcjonowania pacjenta w niezależnych środowiskach.
- Wypełnienie Kwestionariusza ustrukturyzowanego wywiadu diagnostycznego w kierunku zespołu nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) według ICD-10 i DSM-IV TR.
- Wypełnienie Zestawu Kwestionariuszy do Diagnozy ADHD i zaburzeń współwystępujących CONNERS 3.
- Badanie funkcji poznawczych / wykonawczych – wybrane próby – Skala Inteligencji Wechslera WISC- V lub Skala Inteligencji Stanford-Binet 5
- Badanie Testem MOXO (badanie uwagi, czasu reakcji, impulsywności, nadreaktywności).
- W razie wskazań: wizyta u lekarza specjalisty psychiatrii dzieci i młodzieży.
Narzędzia używane do diagnozy ADHD dziecka/ adolescenta obejmują:
- Narzędzia do oceny intelektu:
- Skala Inteligencji Stanforda – Bineta (edycja V) (SB5) dla osób w wieku 2-70 lat.
- Skala Inteligencji Wechslera WISC – V dla dzieci w wieku od 6 do 16 lat.Wyniki skali IQ są podawane dla skali ogólnej, skali werbalnej (słownej) i niewerbalnej (wykonaniowej) oraz dla poszczególnych podskal. Głównym zastosowaniem testu jest ocena ogólnej sprawności intelektualnej, ze szczególnym uwzględnieniem oceny funkcji wykonawczych. Badanie wykonuje psycholog.Test MOXO: test w wersji elektronicznej wspierający diagnozę w wybranych obszarach: uwagi, czasu reakcji, impulsywności oraz nadreaktywności w dwóch grupach wiekowych: 6-12 lat i 13-70 lat. Badanie może wykonać przeszkolony specjalista, m.in. psycholog, psychiatra.
- Kwestionariusz ustrukturyzowany wywiadu diagnostycznego w kierunku zespołu nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) według ICD-10 i DSM-IV TR. Mierzy poziom nasienia objawów w trzech obszarach: zaburzeń uwagi, nadruchliwości i impulsywności, dodatkowo zawiera podskale pozwalające na stwierdzenie obecności zachowań charakterystycznych dla zaburzeń zachowania.
- Zestaw Kwestionariuszy do Diagnozy ADHD i zaburzeń współwystępujących CONNERS 3. Przeznaczony dla osób w wieku 6-18 lat. Służy do określenia prawdopodobieństwa występowania zespołu nadpobudliwości psychoruchowej. Kwestionariusz ze względu na szeroki zakres uzyskanych informacji umożliwia analizę wyników pod kątem indywidualnych potrzeb i trudności dziecka. Badanie wykonuje psycholog lub inny specjalista po ukończonym szkoleniu z psychometrii.
- Inne badania testowe i kliniczne, które specjalista dostosowuje do potrzeb pacjenta.
Zapraszamy do diagnozy dzieci i młodzieży w Centrum CBT, która umożliwi zaplanowanie adekwatnych oddziaływań wspierających pacjenta, redukujących jego trudności w istotnych obszarach funkcjonowania.
