10 października cały świat mówił jednym głosem o tym, co przez wiele lat było tematem tabu – o zdrowiu psychicznym. Internet obiegły poruszające historie osób, które postanowiły podzielić się swoją drogą do odzyskania spokoju i równowagi. Każda z nich inna, ale wszystkie łączyło jedno: zdrowie psychiczne zaczyna się od rozmowy.
Dlaczego warto mówić o emocjach?
Rozmowa o emocjach nie jest oznaką słabości. To dowód dojrzałości i świadomości siebie.
Mówienie o tym, że czujemy się źle, że coś nas przerasta lub boli, bywa trudne – szczególnie, gdy przez lata uczyliśmy się „trzymać fason”. Tymczasem właśnie taka rozmowa może być pierwszym krokiem do poprawy samopoczucia.
Bliscy często nie wiedzą, jak reagować, gdy ktoś mówi: „Nie daję rady” albo „Nie czuję się sobą”.
Warto pamiętać, że nie musimy mieć wszystkich odpowiedzi – wystarczy uważność, empatia i obecność.
Czasem jednak potrzebna jest rozmowa z kimś, kto potrafi spojrzeć z dystansu i pomóc znaleźć konkretne rozwiązania. Do kogo się wtedy udać? Do psychologa czy psychiatry?
Kiedy do psychologa i psychoterapeuty?
Ci specjaliści to często pierwszy specjalista, do którego warto się zgłosić w sytuacjach, które wpływają na nasze codzienne funkcjonowanie.
- Gdy doświadczamy długotrwałego stresu, stanów lękowych czy trudności emocjonalnych.
- Gdy zmagamy się z problemami w relacjach – zarówno osobistych, jak i zawodowych – lub przechodzimy przez kryzys życiowy, taki jak rozwód, żałoba, utrata pracy czy inna poważna zmiana.
- Kiedy czujemy się przytłoczeni emocjami, mamy trudność z ich nazwaniem i wyrażeniem, choć nie obserwujemy u siebie wyraźnych objawów somatycznych, takich jak bezsenność, brak apetytu czy przewlekłe zmęczenie.
- Chcąc lepiej poznać siebie, poprawić swoją samoocenę, rozwinąć kompetencje społeczne lub rozpocząć psychoterapię.
To specjaliści, którzy nie tylko pomagają zrozumieć źródła trudności, ale także towarzyszy w procesie zmiany i wzmacniania zasobów psychicznych.
Warto też pamiętać, że jeśli psycholog zauważy objawy wymagające leczenia farmakologicznego, może skierować pacjenta do psychiatry w celu dalszej diagnozy i ewentualnego wdrożenia leczenia.
Kiedy do psychiatry?
Do psychiatry warto zgłosić się przede wszystkim wtedy, gdy objawy natury psychicznej są silne, utrzymują się przez dłuższy czas i wyraźnie wpływają na codzienne funkcjonowanie.
Często towarzyszą im także objawy somatyczne, które nie mają wyraźnego podłoża fizycznego – mogą to być np. przewlekła bezsenność, brak apetytu, trudności z koncentracją, kołatanie serca czy ogólne osłabienie organizmu.
W sytuacjach nagłych, takich jak pojawienie się myśli samobójczych, silnych zaburzeń zachowania czy zagrożenia dla zdrowia lub życia – własnego bądź innych – pomoc psychiatryczna powinna być udzielona jak najszybciej, najlepiej w trybie pilnym.
Lekarz psychiatra w przeciwieństwie do psychologa, dysponuje on narzędziami nie tylko terapeutycznymi, ale również farmakologicznymi, co w przypadku nasilonych objawów może być niezbędne dla poprawy stanu psychicznego pacjenta.
Jak wspierać bliskich, którzy przechodzą trudny czas?
Nie zawsze wiemy, co powiedzieć – i to w porządku. Najważniejsze to być obok, nie oceniać, nie minimalizować uczuć drugiej osoby.
Oto krótka checklista empatii, którą warto zapamiętać:
💬 Nie oceniaj. Zamiast „inni mają gorzej” powiedz „widzę, że to dla Ciebie trudne”.
👂 Słuchaj, nie doradzaj od razu. Czasem sama obecność daje więcej niż słowa.
💚 Nie zaprzeczaj emocjom. Masz prawo czuć się źle – to nie wstyd.
📞 Zaproponuj pomoc. „Mogę pomóc Ci znaleźć odpowiedniego specjalistę” znaczy więcej niż „musisz coś z tym zrobić”.
Zadbaj o siebie – nie tylko od święta
Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego to przypomnienie, że dbanie o psychikę to nie luksus czy fanaberia, ale potrzeba. To także dobry moment, by zatrzymać się i zapytać siebie:
„Jak ja się dziś czuję?”
Bo zdrowie psychiczne nie zaczyna się od wielkich deklaracji. Zaczyna się od jednej rozmowy – z samym sobą, z bliskim, z terapeutą.
