Rozpowszechnienie zaburzeń psychicznych w populacji dzieci i młodzieży dotyczy około 10 % populacji, przy czym na przestrzeni ostatnich lat obserwuje się narastanie częstości zaburzeń zależnych lub częściowo zależnych od uwarunkowań cywilizacyjnych i kulturowych. Co więcej, obserwujemy alarmujący trend wzrostu częstości zaburzeń, często związanych z uwarunkowaniami cywilizacyjnymi i kulturowymi, które z roku na rok stają się coraz bardziej znaczące.
Specjaliści z obszaru zdrowia psychicznego zauważają ewolucję obrazu klinicznego tych zaburzeń. Na pierwszy plan wysuwają się niepokojąco często zachowania agresywne i autoagresywne, stanowiące wyzwanie zarówno dla samych pacjentów, jak i dla osób otaczających ich na co dzień. Wobec tego zjawiska, coraz bardziej zaznacza się konieczność odpowiedzi na rosnące potrzeby profesjonalnej pomocy, a ta musi obejmować nie tylko tradycyjne formy opieki psychiatrycznej, ale także sięgać po interwencje na poziomie systemów rodziny, edukacji oraz ogólnego otoczenia wychowawczego.
W tym kontekście, szczególnie istotnym obszarem staje się psychiatria środowiskowa. Zapraszamy do odkrycia roli i znaczenia terapii środowiskowej dzieci i młodzieży. Dowiedz się, kim jest terapeuta środowiskowy i gdzie szukać jego pomocy, oraz jakie kwalifikacje niezbędne są w tej dziedzinie.
Kim jest terapeuta środowiskowy dzieci i młodzieży?
Terapeuta środowiskowy dzieci i młodzieży to specjalista posiadający kwalifikacje i posiada umiejętności niezbędne do pełnienia roli w ramach modelu środowiskowej opieki psychiatrycznej. Jego rola obejmuje:
- Uczestnictwo w wczesnym rozpoznawaniu i rozwiązywaniu problemów zdrowia psychicznego: Terapeuta środowiskowy angażuje się aktywnie we wczesne wykrywanie i rozwiązywanie problemów zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Współpracuje z zespołem wielospecjalistycznym, aby skutecznie identyfikować i adresować potrzeby pacjentów.
- Współpracę z rodziną i środowiskiem wychowawczym w wspieraniu rozwoju dzieci i młodzieży: Terapeuta środowiskowy dzieci i młodzieży aktywnie współpracuje z rodzinami oraz środowiskiem wychowawczym. Jego celem jest wspomaganie ogólnego rozwoju pacjentów poprzez integrację terapii z codziennym otoczeniem i relacjami.
- Koordynację opieki i dostępu do różnorodnych placówek: osoba ta pełni rolę koordynatora opieki, dbając o spójność działań i łatwy dostęp do różnorodnych placówek. Koordynuje działania zespołu specjalistycznego, a także zapewnia, że pacjenci mają dostęp do niezbędnych usług i terapii.
- Wzmocnienie zasobów środowiskowych i wsparcie społeczne dzieci i młodzieży: Terapeuta środowiskowy aktywnie pracuje nad wzmocnieniem zasobów społecznych w otoczeniu dzieci i młodzieży. Dąży do budowania wsparcia społecznego, tworzenia silnych relacji oraz rozwijania zdolności adaptacyjnych wśród pacjentów.
Jaka jest rola terapeuty środowiskowego dzieci i młodzieży?
Terapeuta środowiskowy dzieci i młodzieży pełni kluczową rolę w planowaniu i koordynacji wsparcia, zarówno na poziomie indywidualnym, jak i społecznym. Jego zadania są wielopłaszczyznowe i obejmują:
- Działania profilaktyczne: inicjowanie i prowadzenie działań mających na celu wspieranie prawidłowego rozwoju dzieci;
- Udział w procesie diagnostycznym i terapeutycznym: aktywny udział w procesie diagnozowania i leczenia zaburzeń psychicznych poprzez planowanie i realizację terapii na poziomie jednostki i społeczności. Stała ocena postępów i wybór odpowiednich form oddziaływań medycznych i psychospołecznych.
- Konsultacje rodzinne i instytucjonalno-rodzinne: prowadzenie konsultacji dotyczących problemów zdrowia psychicznego dziecka lub nastolatka, zarówno w kontekście rodziny, jak i szerszego otoczenia instytucjonalnego.
- Edukacja rodziców i wychowawców: rozwijanie umiejętności dobrego kontaktu z dzieckiem, umacnianie więzi emocjonalnej oraz wprowadzanie w normy społeczne poprzez edukację rodziców i wychowawców.
- Edukacja i socjoterapia dla dzieci i młodzieży: prowadzenie działań edukacyjnych i socjoterapeutycznych, mających na celu rozwijanie kompetencji społecznych u dzieci i młodzieży.
- Wsparcie rodziny i środowiska wychowawczego: aktywne wspieranie rodziny oraz otoczenia wychowawczego w procesie wspomagania rozwoju dziecka z problemami zdrowia psychicznego.
- Interwencje środowiskowe: prowadzenie interwencji na poziomie środowiskowym, obejmujących pacjenta, jego rodzinę oraz szerszą społeczność lokalną.
- Integracja i koordynacja działań placówek i specjalistów: zapewnienie efektywnej integracji działań różnych placówek i specjalistów, by stworzyć spójne wsparcie dla pacjentów.
- Zapewnienie dostępu do świadczeń zdrowotnych, edukacyjnych i pomocy społecznej: przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu poprzez zapewnienie dostępu i efektywnego wykorzystania świadczeń oferowanych przez system ochrony zdrowia, edukacji i pomocy społecznej.
Gdzie można znaleźć pomoc terapeuty środowiskowego dzieci i młodzieży?
Terapeuci środowiskowi dzieci i młodzieży pracują w szkołach, przedszkolach, poradniach psychologiczno-pedagogicznych, poradniach zdrowia psychicznego, a także w ośrodkach leczenia uzależnień, interwencji kryzysowej, czy w Ośrodkach Wczesnej Interwencji.
W ramach kontraktu NFZ Centrum CBT zapewnia wsparcie dzieciom i młodzieży z problemami w zakresie zdrowia psychicznego a także ich rodzinom w ramach Ośrodków Środowiskowej Opieki Psychologicznej i Psychoterapeutycznej. Wierzymy, że powstanie Ośrodków Środowiskowej Opieki Psychologicznej i Psychoterapeutycznej to niezwykle ważny krok w kierunku poprawy opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży. podkreślić jesteśmy dumni, że placówki Centrum CBT jako jedne z pierwszych wpisały się w nowy, model opieki psychiatrycznej dzieci i młodzieży w Polsce. W ramach Centrum CBT działa już 14 takich ośrodków. Dodatkowo na terenie województwa mazowieckiego działa Centrum Zdrowia Psychicznego dla Dzieci i Młodzieży, gdzie małoletni pacjenci mają dostęp również do lekarzy psychiatrów w ramach NFZ.
Jakie kwalifikacje powinien posiadać terapeuta środowiskowy?
Terapia środowiskowa dzieci i młodzieży została uwzględniona w Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji. Osoby posiadające te kwalifikacje mogą uzyskać oficjalny certyfikat na poziomie 6 Polskiej Ramy Kwalifikacji. Certyfikat ten jest ważny bezterminowo, pod warunkiem regularnego wykonywania zadań związanych z terapią środowiskową. Kwalifikacje terapeuty środowiskowego dzieci i młodzieży są adresowane przede wszystkim do psychologów, pedagogów oraz innych specjalistów pracujących z rodzinami, dziećmi i młodzieżą. Aby uzyskać kwalifikacje, konieczne jest odbycie specjalistycznych szkoleń, posiadanie 24-miesięcznego doświadczenia zawodowego oraz uczestnictwo w szkoleniach rozwijających umiejętności interpersonalne.
Uczestnicy zdobywają kompetencje w planowaniu i prowadzeniu terapii, wykorzystując specjalistyczną wiedzę na temat rozwoju psychicznego oraz form wsparcia i profilaktyki.
Podsumowanie
Terapia środowiskowa dzieci i młodzieży to fascynująca dziedzina, która wymaga zaangażowania i specjalistycznej wiedzy. Dzięki zdobywaniu odpowiednich kwalifikacji i doświadczenia, terapeuci środowiskowi tworzą bezpieczne przestrzenie dla rozwoju młodego pokolenia.
