Samouszkodzenia to podejmowane intencjonalnie, nieakceptowane społecznie i kulturowo działania mające na celu uszkodzenia ciała, wywołujące krwawienie, zasinienie lub ból, podejmowane w celu redukcji dyskomfortu psychicznego. Najbardziej rozpowszechnioną formą samookaleczania się jest nacinanie skóry (70-90% osób), uderzanie (21-44%) oraz przypalanie (15-35%). Często obserwuje się dokonywanie zadrapań, gryzienie, uderzanie głową w twarde powierzchnie, wyrywanie włosów, przy czym większość osób stosuje więcej niż jedną metodę. Samookaleczenia najczęściej dokonywane są w obrębie rąk, nadgarstków, przedramion, ramion, ud i brzucha.
Samookaleczenia bez intencji samobójstwa dotyczą głównie adolescentów i młodych dorosłych, a ich rozpowszechnienie zmniejsza się wraz z wiekiem. Znacząco częściej występują wśród młodzieży doświadczającej trudności psychicznych. Objawy pojawiają się najczęściej między 12 a 14 r.ż., a ich średni czas trwania wynosi ok. 2 lat.
Wśród czynników ryzyka samookaleczeń bez intencji samobójstwa wymienia się: nieprawidłową strukturę osobowości oraz obecność zaburzeń psychicznych, czynniki rodzinne oraz związane z doświadczeniem traumatycznym (niestabilne lub traumatyczne relacje z najbliższymi, rozwód rodziców lub śmierć jednego z nich, nadmierna krytyka rodzicielska, brak wsparcia ze strony najbliższych, problem alkoholowy w rodzinie, wydarzenia traumatyczne w dzieciństwie, w tym przemoc fizyczna lub seksualna). Główną funkcją samookaleczeń jest redukcja napięcia emocjonalnego, czasem chęć zwrócenia uwagi otoczenia na nieradzenie sobie z sytuacjami trudnymi i inne.
Jako oddziaływania terapeutyczne wprowadza się: psychoedukację i psychoterapię oraz ewentualne leczenie farmakologiczne współwystępujących zaburzeń psychicznych zgodnie ze standardami.
