Zaburzenie stresowe pourazowe może rozwinąć się po ekspozycji na wyjątkowo zagrażające lub przerażające wydarzenie lub serię wydarzeń.
Zaburzenia stresowe pourazowe charakteryzują się:
- ponownym przeżywaniem traumatycznego wydarzenia w teraźniejszości (żywe natrętne wspomnienia, retrospekcje lub koszmary),
- unikaniem myśli i wspomnień dotyczących zdarzenia lub unikaniem czynności, sytuacji lub osób je przypominających,
- utrzymującym się poczuciem zwiększonego zagrożenia, na przykład w postaci wzmożonej czujności lub nasilonej reakcji przestrachu na bodźce, takie jak nieoczekiwane hałasy.
Objawy utrzymują się przez co najmniej kilka tygodni i powodują znaczne upośledzenie funkcjonowania osobistego, rodzinnego, społecznego, edukacyjnego lub innych ważnych obszarów funkcjonowania.
Narażenie na wydarzenie lub sytuację (krótko- lub długotrwałą) o wyjątkowo zagrażającym lub przerażającym charakterze może obejmować bezpośrednie doświadczanie klęsk żywiołowych, walk, wypadków, przemocy seksualnej, napaści lub choroby zagrażającej życiu; bycie świadkiem grożącego zranienia lub śmierci innych osób w sposób nagły; dowiedzenie się o niespodziewanej śmierci bliskiej osoby. Po wydarzeniu lub sytuacji traumatycznej rozwijają się charakterystyczne objawy trwające co najmniej kilka tygodni. Dochodzi wówczas do ponownego przeżywania traumatycznego wydarzenia, kiedy to wydarzenie jest nie tylko pamiętane, ale także doświadczane jako występujące ponownie. Zazwyczaj występuje to w postaci żywych, natrętnych wspomnień lub obrazów o różnym stopniu nasilenia – od łagodnego (przejściowe poczucie, że wydarzenie powtarza się w teraźniejszości) do ciężkiego (całkowita utrata świadomości obecnego otoczenia). Zwłaszcza u dzieci może to przebiegać również jako powtarzające się sny lub koszmary, które są tematycznie związane z traumatycznym wydarzeniem. Ponownemu przeżywaniu towarzyszą zazwyczaj silne lub przytłaczające emocje, takie jak strach lub przerażenie, oraz silne doznania fizyczne. Ponowne przeżywanie w teraźniejszości może również wiązać się z uczuciem przytłoczenia. Celowe unikanie sytuacji, które mogą spowodować ponowne przeżycie traumatycznego zdarzenia może przyjąć formę aktywnego wewnętrznego unikania myśli i wspomnień związanych z wydarzeniem lub zewnętrznego unikania ludzi, rozmów, czynności lub sytuacji przypominających to wydarzenie. Towarzyszy temu także uporczywe postrzeganie zwiększonego zagrożenia, na przykład poprzez nadmierną czujność lub zwiększoną reakcję na bodźce (takie jak nieoczekiwane dźwięki).
