Terapia rodzinna to forma psychoterapii, w której rodzina jako całość jest obiektem oddziaływań. Rodzice zgłaszający swoje dzieci do specjalistów w celu rozwiązania problemów emocjonalnych, często są zaskoczeni, gdy otrzymują zalecenie uczestnictwa w terapii rodzinnej. Jest to jednak całkowicie uzasadnione, gdyż wiele problemy, z którymi borykają się dzieci, mają wpływ na funkcjonowanie całej rodziny i odwrotnie – zmiany w obrębie rodziny służą poprawie funkcjonowania pacjenta. W tym artykule przyjrzymy się, na czym polega terapia rodzinna, jakie są jej założenia i kiedy warto z niej skorzystać.
Co to jest terapia rodzinna?
Terapia rodzinna oparta jest na założeniu, że rodzina to system, w którym poszczególne elementy wpływają na siebie nawzajem. W związku z tym, gdy jeden członek rodziny zmaga się z problemami psychicznymi lub emocjonalnymi, to oddziałuje to na inne osoby w rodzinie i odwrotnie. Terapia rodzinna ma na celu nie tylko dać wsparcie pacjentowi, ale także wzmocnienie relacji i poprawę funkcjonowania całego systemu rodzinnego tak, żeby w przyszłości lepiej radziła sobie z problemami.
Założenia terapii rodzinnej
Podstawowym założeniem terapii rodzinnej jest traktowanie rodziny jako zintegrowanego systemu z charakterystycznym tylko dla tej rodziny systemem zasad i norm, ról, władzy, granicami. Każdy członek rodziny wchodzi w interakcje z innymi i komunikuje się na zasadzie sprzężeń zwrotnych. Fakt, że działania i emocje jednego członka rodziny mogą wpływać na innych może to prowadzić do powstawania różnorodnych problemów, konfliktów, ale także symptomów. Na przykład, na podtrzymywanie samookaleczeń dziecka istotny wpływ może mieć napięta atmosfera w domu, kłótnie między rodzicami czy nadmierna kontrola, bardzo często doświadczana ze strony innych członków rodziny przemoc psychiczna. Terapia rodzinna pozwala na zrozumienie dynamicznych relacji między funkcjonowaniem rodziny a doświadczanymi trudnościami i znalezienie sposobów na poprawę sytuacji całej rodziny.
Obszary pracy w terapii rodzinnej
Podczas terapii rodzinnej terapeuci omawiają i wprowadzają interwencje w kluczowych obszarach funkcjonowania rodziny, najczęściej należą do nich:
- Analiza struktury rodziny: terapeuta bada strukturę systemu rodzinnego, identyfikując role poszczególnych członków oraz dynamikę ich relacji. W niektórych przypadkach trudności rodzinne mogą wynikać ze zbyt sztywnych struktur, które utrudniają adaptację do zmian rozwojowych. Terapia może pomóc w modyfikacji tych struktur, co pozwoli rodzinie lepiej radzić sobie z wyzwaniami.
- Poprawa komunikacji: komunikacja jest kluczowym elementem zdrowego funkcjonowania rodziny. Terapeuci pomagają członkom rodziny zrozumieć, jak się ze sobą komunikują oraz wypracować bardziej efektywne metody porozumiewania się. Dzięki temu można zredukować częstotliwość kłótni i nieporozumień.
- Uwrażliwienie na potrzeby innych: terapia rodzinna pomaga w rozwinięciu empatii i uwrażliwieniu na potrzeby innych, co prowadzi do poprawy relacji w rodzinie i satysfakcji indywidualnej poszczególnych osób w rodzinie.
Kiedy terapia rodzinna jest wskazana?
Terapia rodzinna może być wskazana w wielu różnych sytuacjach. Poniżej przedstawiamy najczęstsze powody, dla których warto rozważyć tę formę terapii:
Problemy z komunikacją: rodziny, w których często dochodzi do kłótni lub braku porozumienia, mogą skorzystać z terapii rodzinnej, aby poprawić swoje umiejętności komunikacyjne. Jest to szczególnie ważne w sytuacjach, gdy rodzice zauważają, że nie są w stanie skutecznie porozumieć się ze swoim dzieckiem.
Trudności indywidualne prowadzące do objawów emocjonalnych i zaburzeń zachowania dziecka: trudności w radzeniu sobie z indywidualnymi zadaniami i krytycznymi wydarzeniami, które przy niewystarczającym wsparciu otoczenia mogą prowadzić do symptomów wymagają zmiany dotychczasowych strategii rozwiązywania sytuacji trudnych w rodzinie.
Zaburzenia odżywiania: zaburzenia odżywiania, takie jak anoreksja czy bulimia, często pojawiają się w momencie przejścia rodziny z jednej fazy rozwoju rodziny do drugiej. Terapia rodzinna wspiera skutecznie proces leczenia przez to, że pomaga rodzinie przejścia przez kryzys przejścia do kolejnych zadań rozwojowych.
Trudności adaptacyjne: kiedy rodzina przechodzi przez trudne zmiany, takie jak śmierć bliskiej osoby czy przeprowadzka, terapia rodzinna może pomóc jej członkom wypracować skuteczne sposoby radzenia sobie i wspierać nawzajem w procesie adaptacji.
Korzyści płynące z terapii rodzinnej
Terapia rodzinna niesie ze sobą szereg korzyści, które mogą wpłynąć na poprawę funkcjonowania całej rodziny. Przede wszystkim pomaga w zrozumieniu dynamiki relacji rodzinnych, co prowadzi do większej świadomości i empatii. Uczestnicy terapii uczą się lepiej komunikować, co z kolei redukuje napięcia i konflikty. W efekcie, zmiany w postawach i zachowaniach nie dotyczą tylko jednej osoby, ale obejmują całą rodzinę, co przyczynia się do ogólnej poprawy jakości życia.
Podsumowanie
Terapia rodzinna to skuteczna metoda psychoterapii, która może przynieść znaczące korzyści całej rodzinie. Warto z niej skorzystać, gdy w rodzinie pojawiają się problemy z komunikacją, zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci, zaburzenia odżywiania, trudności adaptacyjne. Dzięki pracy nad relacjami rodzinnymi, terapia pomaga w budowaniu zdrowszych, silniejszych więzi i lepszego zrozumienia między członkami rodziny.
Centrum CBT oferuje profesjonalną pomoc w zakresie terapii rodzinnej, dzięki której można wprowadzić pozytywne zmiany w życiu całej rodziny.
