„Niebieska Karta”: skuteczne narzędzie walki z przemocą domową
W Polsce, zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskiej Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” (Dz. U. Nr 209, poz. 1245), istnieje skuteczny instrument służący zwalczaniu przemocy w rodzinie – „Niebieska Karta”. Procedura ta, choć prosta w swoim uruchomieniu, stanowi kluczowy krok w zapewnieniu ochrony osobom doznającym przemocy, zwłaszcza dzieciom.
Cel i zasady procedury „Niebieskiej Karty”: Celem „Niebieskiej Karty” jest szybka reakcja na podejrzenia przemocy w rodzinie oraz wsparcie osoby doznającej przemocy. Co istotne, wszczęcie procedury nie wymaga zgody tej osoby. Pracownik ochrony zdrowia, taki jak lekarz, pielęgniarka, położna, czy terapeuta środowiskowy, może rozpocząć procedurę nawet wtedy, gdy nie ma pewności co do faktu doświadczania przemocy przez konkretnego pacjenta.
Cele wdrożenia „Niebieskiej Karty”:
- Ustalenie faktu przemocy: Procedura ma na celu precyzyjne ustalenie, czy w danym przypadku dochodzi do przemocy w rodzinie. To kluczowy krok w podejmowaniu skutecznych działań.
- Opracowanie programu pomocy: Drugim ważnym celem jest stworzenie i realizacja spersonalizowanego programu pomocy dla rodziny dotkniętej przemocą. Oferowanie wsparcia nie ogranicza się tylko do ustalenia faktów, ale obejmuje także praktyczne kroki wspierające osobę doznająca przemocy.
Podmioty włączone w procedurę: Wdrożenie procedury „Niebieskiej Karty” jest obowiązkowe dla pracowników różnych służb, takich jak policja, ochrona zdrowia, opieka społeczna, oświata oraz gminne komisje ds. rozwiązywania problemów alkoholowych. To interdyscyplinarne podejście gwarantuje kompleksową pomoc dla ofiar przemocy domowej.
Etapy wszczęcia procedury:
- Wszczęcie procedury odbywa się poprzez wypełnienie formularza „Niebieska Karta” w sytuacji podejrzenia przemocy w rodzinie.
- Nawet w przypadku braku zgody osoby doznającej przemocy, procedurę można uruchomić na podstawie zgłoszenia dokonanego przez członka rodziny lub świadka przemocy.
- W przypadku trudności w bezpośrednim kontakcie z ofiarą, formularz wypełnia się po nawiązaniu bezpośredniego kontaktu lub po ustaniu przyczyny uniemożliwiającej jego wypełnienie.
Postępowanie w ramach procedury:
- Działania interwencyjne podejmuje się niezwłocznie po wszczęciu procedury, kładąc nacisk na zapewnienie bezpieczeństwa osobie doznającej przemocy.
- W przypadku podejrzenia przemocy wobec dziecka, czynności prowadzi się w obecności rodzica, opiekuna prawnego lub faktycznego.
- Działań z udziałem dziecka, będącego ofiarą przemocy, dokonuje się w miarę możliwości w obecności psychologa.
Dalsze kroki procedury:
- Wypełniony formularz „Niebieska Karta – A” przekazuje się do przewodniczącego zespołu interdyscyplinarnego ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
- Przewodniczący zespołu przekazuje formularz członkom zespołu, którzy analizują sytuację rodziny i wypełniają formularz „Niebieska Karta – C”.
- Następnie zespołowi przysługuje wypełnienie formularza „Niebieska Karta – D” w obecności osoby stosującej przemoc.
Zakończenie procedury: Procedura „Niebieska Karta” kończy się, gdy:
- Przemoc w rodzinie ustaje, a istnieje uzasadnione przypuszczenie o zaprzestaniu jej dalszego stosowania po zrealizowaniu indywidualnego planu pomocy.
- Zespołu interdyscyplinarny uzna za niezasadne kontynuowanie działań.
Ochrona dziecka i zadania podmiotów: Specjalne zapisy dotyczą ochrony dzieci i młodocianych świadków przemocy, ograniczając przesłuchania do minimum oraz wymagając udziału psychologa. Ponadto, podmioty zaangażowane w procedurę mają obowiązek udzielenia informacji o możliwościach uzyskania pomocy.
Procedura „Niebieska Karta” to skuteczne narzędzie w zwalczaniu przemocy domowej, gwarantujące szybką reakcję i kompleksową pomoc ofiarom. Wdrożenie „Niebieskiej Karty” jest przejawem współpracy różnych służb i poszanowania praw osób dotkniętych przemocą. Stanowi ona krok w kierunku skuteczniejszego przeciwdziałania przemocy domowej i ochrony najbardziej bezbronnych.
