Terapeuta środowiskowy, aby być skutecznym, powinien posiadać umiejętność identyfikacji oraz współpracy zarówno z instytucjami formalnymi, funkcjonującymi w sektorze usług publicznych, jak i organizacjami oferującymi pomoc spoza sektora publicznego. Współpraca ta powinna obejmować instytucje oświatowe, pomocy społecznej, sądy rodzinne, a także organizacje zajmujące się problematyką przemocy, molestowania seksualnego, zaniedbania i zagrożenia zdrowia i życia dzieci w rodzinie.
W procesie niesienia pomocy dzieciom i młodzieży szczególnie istotne jest posiadanie wiedzy na temat różnorodnych form wsparcia, dostępnych w najbliższym otoczeniu pacjenta. Obszar ten odgrywa kluczową rolę w planowaniu interwencji i zarządzaniu przypadkiem, stanowiąc ważny zasób wspierający oddziaływania terapeutyczne, oferowane przez Ośrodki Środowiskowej Opieki Psychologicznej i Psychoterapeutycznej dla Dzieci i Młodzieży.
Do istotnych instytucji wsparcia dla rodzin i dzieci należą:
1. Instytucje Oświatowo-Wychowawcze:
- Żłobki, przedszkola, szkoły podstawowe, szkoły ponadpodstawowe.
- Pedagodzy szkolni, świetlice szkolne, internaty, bursy, placówki wychowania pozaszkolnego.
- Szkolne schroniska młodzieżowe, domy wczasów dziecięcych.
2. Placówki kształcenia specjalnego:
- Szkoły specjalne, młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii.
- Specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze, ośrodki rewalidacyjno-wychowawcze, warsztaty terapii zajęciowej.
3. Podmioty resocjalizacyjne:
- Rodzinne ośrodki diagnostyczno-konsultacyjne, kuratorzy sądowi, ośrodki kuratorskie.
- Policyjne izby dziecka, schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze.
4. Instytucje Opiekuńczo-Wychowawcze:
- Rodziny adopcyjne, rodziny zastępcze.
- Placówki opiekuńczo-wychowawcze, ośrodki adopcyjno-opiekuńcze.
5. Instytucje Pomocy Społecznej:
- Ośrodki pomocy społecznej, powiatowe centra pomocy rodzinie.
- Regionalne ośrodki polityki społecznej, ośrodki interwencji kryzysowej, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży.
- Ośrodki wsparcia, specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie.
- Mieszkania chronione, rodzinne domy pomocy, domy pomocy społecznej.
6. Podmioty wielofunkcyjne:
- Sądy rodzinne, Rzecznik Praw Dziecka.
7. Organizacje pozarządowe:
- Caritas, Polski Czerwony Krzyż, Polski Komitet Pomocy Społecznej.
- Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, Komitet Ochrony Praw Dziecka, Monar.
- Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, Polska Akcja Humanitarna, Fundacja „Dzieci Niczyje”, „Dajemy Dzieciom Siłę”.
- Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia”.
Ważne jest, aby terapeuta środowiskowy posiadał niezbędną wiedzę dotyczącą zakresu pomocy oferowanej przez instytucje, z którymi podjął współpracę. Dodatkowo, umiejętność skutecznej komunikacji, koordynacji działań oraz uzyskiwania niezbędnych zgód jest kluczowa w procesie pomocy i wsparcia dla dzieci, młodzieży i ich rodzin. Współpraca między różnymi instytucjami i organizacjami jest fundamentem skutecznej opieki nad najmłodszymi oraz budowania zdrowego środowiska społecznego.
