Terapia akceptacji i zaangażowania (Acceptance and Commitment Therapy, ACT) to jeden z nurtów terapii „Trzeciej Fali”. To nowe podejście, wyrastające z tradycji poznawczo-behawioralnej, które kładzie nacisk na akceptację trudności życiowych i zaangażowanie w życie zgodne z własnymi wartościami. Oto główne założenia oraz formy pracy w ramach terapii ACT:
Główne założenia terapii akceptacji i zaangażowania:
- Akceptacja i uważność
Podstawą terapii ACT są umiejętności związane z akceptacją i uważnością. Zamiast eliminować trudne doświadczenia, terapia ta skupia się na tym, jak z nimi współdziałać. Pacjent uczy się akceptacji własnych emocji i myśli oraz rozwijania uważności w obecnej chwili, skupienia na „tu i teraz”. - Budowanie „Życia wartego przeżycia”
Celem terapii ACT jest kierowanie się własnymi wartościami i budowanie „życia wartego przeżycia”. Zamiast podążać za unikaniem trudności, terapeuta pomaga pacjentowi odkrywać, co jest dla niego naprawdę istotne, a następnie kształtować życie zgodnie z tymi wartościami. - Nie usuwanie trudnych doświadczeń
Terapia ACT nie dąży do pozbycia się trudnych doświadczeń, takich jak negatywne emocje czy natrętne myśli. Zamiast tego, uczy pacjentów, jak być z tymi doświadczeniami, akceptować je i jednocześnie dążyć do wartościowych celów.
Formy pracy w terapii akceptacji i zaangażowania:
- Proces defuzji poznawczej
W celu zmniejszenia wpływu myśli i przekonań na życie, terapia ACT wykorzystuje proces defuzji poznawczej. Pacjenci uczą się traktować swoje myśli z dystansem co pomaga zminimalizować ich negatywny wpływ. - Brak kontroli nad myślami i emocjami
Kluczowym elementem terapii ACT jest nauka pacjenta, że nie ma pełnej kontroli nad myślami i emocjami. Zamiast tego skupia się na tym, jakie działania podejmujemy w obliczu tych myśli i emocji. - Akceptacja i „bycie z” trudnymi doświadczeniami
Terapia zachęca do praktykowania akceptacji trudnych doświadczeń, akcentując, że na wiele rzeczy nie mamy wpływu. Pacjent uczy się bycia z tym, co nieuniknione, zamiast desperacko próbować kontrolować. - Powrót do „Tu i Teraz”
Przywracanie uwagi do teraźniejszości jest kluczowe w terapii ACT. Pacjenci uczą się rozpoznawać obecne momenty i identyfikować, jakie zmiany są możliwe do wprowadzenia w teraźniejszości. - Rozpoznawanie wartości
Kluczowym elementem pracy terapeutycznej jest rozpoznawanie własnych wartości i sprawienie, by były fundamentem życia. Pacjent, zdając sobie sprawę z tego, co jest naprawdę ważne, może kształtować swoje codzienne wybory zgodnie z tymi wartościami.
Terapia akceptacji i zaangażowania jest nie tylko narzędziem terapeutycznym, ale także filozofią życiową, która pomaga ludziom tworzyć pełniejsze i bardziej satysfakcjonujące życie, zgodne z ich najważniejszymi wartościami.
