Pojęcie „trzech fal” w terapii poznawczo-behawioralnej (CBT) odnosi się do trzech głównych tendencji, które kształtowały rozwój tego nurtu terapeutycznego. Zaczynając od behawioryzmu, poprzez poznawczo-behawioralną, aż po terapie „Trzeciej Fali”, CBT ewoluowała, dodając nowe elementy, wartości i podejścia.
- Behawioryzm: behawioryzm, najstarsza z trzech fal, skupiał się na obserwacji i zmianie zachowań, opierając się na teorii uczenia się. Chociaż skuteczny, został uznany za niekompletny, co skłoniło do poszukiwania nowych aspektów terapeutycznych.
- Terapia poznawczo-behawioralna: druga fala, poznawczo-behawioralna, wprowadziła interpretacje poznawcze, skupiając się nie tylko na widocznych zachowaniach, lecz także na nieobserwowalnych procesach myślowych. To podejście dominowało przez lata, ale z czasem pojawiła się potrzeba dodania nowych elementów.
- Terapie „Trzeciej Fali” CBT: nurt terapii „Trzeciej Fali” to nowe podejście, wyrastające z tradycji poznawczo-behawioralnej, lecz dodające lub akcentujące nowe elementy. Terapie te, znane jako ACT (terapia akceptacji i zaangażowania), DBT (terapia dialektyczno-behawioralna), terapia oparta na uważności, terapia schematów i CFT (terapia oparta na współczuciu), integrują wartości, duchowość, uważność oraz kwestie relacji z innymi.
Ewolucja CBT a naukowe badania: CBT zawsze była związana z badaniami naukowymi, rozwijając się wraz z postępem psychologii. Kolejne fale terapii wychodziły z osiągnięć poprzednich i wnosiły dodatkowe elementy, uzupełniając i udoskonalając skuteczność leczenia problemów psychicznych.
Zalety terapii „Trzeciej Fali”: terapia „Trzeciej Fali” nie jest lepsza, lecz bardziej zaawansowana, kładąc nacisk na akceptację, zaangażowanie, uważność i wartości. Odróżnia się od wcześniejszych fal, integrując ludzką naturę, akcentując autentyczność terapeuty, współczucie i zrozumienie dla cierpienia pacjenta.
Szkolenia dla terapeutów: Terapeuci, korzystający z terapii „Trzeciej Fali”, mogą wymagać dodatkowego szkolenia, aby pełniej zrozumieć i zastosować konkretne podejścia. Choć niektóre elementy są uniwersalne, specjalistyczne szkolenie jest zalecane, aby prowadzić pełny proces terapeutyczny.
Dla Pacjentów: dla pacjentów terapia „Trzeciej Fali” oznacza aktywność, przeżycia i skoncentrowanie na teraźniejszości poprzez zrozumienie i akceptację przeszłości. To podejście stawia na relację terapeutyczną, autentyczność, współczucie i zrozumienie. Dla tych, którzy szukają alternatywy dla podejścia klasycznego, terapie „Trzeciej Fali” oferują nową perspektywę.
Przymierze terapeutyczne: W terapii CBT istnieje tzw. przymierze terapeutyczne, oparte na ścisłej współpracy między terapeutą a pacjentem. To partnerstwo skupia się na szacunku, otwartości, zaangażowaniu i uznaniu problemów pacjenta, a nie na narzucaniu gotowych rozwiązań.
Długość i forma terapii: Długość terapii CBT zależy od problemu pacjenta, a forma dostosowuje się do zgłaszanych trudności. Proces terapeutyczny obejmuje gromadzenie informacji, diagnozę, pracę nad poszczególnymi aspektami problemu, wprowadzanie zmian i podsumowanie efektów.
Terapie „Trzeciej Fali” CBT to nowoczesne podejście, łączące tradycję z innowacją. Dla terapeutów i pacjentów to szansa na odkrywanie pełni życia, bazując na wartościach, uważności i akceptacji. Ewolucja CBT trwa, oferując coraz bardziej zaawansowane i zintegrowane metody terapeutyczne.
