Terapia schematów to głęboko zakorzenione podejście psychoterapeutyczne, które koncentruje się na doświadczeniach wczesnodziecięcych i ich wpływie na nasze schematy – podstawowe przekonania o sobie, świecie i innych ludziach i sposoby radzenia sobie z nimi. Poniżej przedstawiamy główne założenia terapii schematów oraz formy pracy, które pomagają w zrozumieniu i transformacji tych fundamentalnych wzorców.
Główne założenia terapii schematów:
- Wpływ doświadczeń wczesnodziecięcych
Doświadczenia z okresu wczesnego dzieciństwa, zwłaszcza te, w których nasze podstawowe potrzeby nie były zaspokajane, kształtują nasze schematy. Jako dzieci próbowaliśmy radzić sobie z trudnymi sytuacjami tak jak wówczas potrafiliśmy, obecnie część tych sposobów radzenia nadal stosujemy, jednak często są one nie tylko niepomocne, ale przynoszą cierpienie. Na schematy składają się sposoby myślenia, odczuwania i zachowania, które oddziałują na nasze codzienne funkcjonowanie, decyzje i relacje. Terapia schematów skupia się na zrozumieniu, jak te przeszłe doświadczenia wpłynęły na naszą obecną rzeczywistość. - Łączenie przeszłości z teraźniejszością
W terapii schematów dążymy do ustanowienia powiązań pomiędzy przeszłością a teraźniejszością. Cel to skuteczne ograniczanie wpływu niekorzystnych schematów na nasze codzienne życie. Poprzez spojrzenie na korzenie naszych przekonań, uczymy się identyfikować i modyfikować te, które utrudniają nam osiągnięcie pełni życiowej satysfakcji. - Zmiana przekonań, myśli i zachowań
Proces terapii schematów obejmuje naukę zmiany przekonań, myśli, emocji i zachowań związanych ze schematami. Pracujemy nad tym, aby zastąpić niekorzystne wzorce bardziej korzystnymi sposobami myślenia i reagowania na różne sytuacje.
Formy pracy terapii schematów:
- Zrozumienie przekonań podstawowych
Terapia nakierowana jest na lepsze zrozumienie naszych przekonań podstawowych – zidentyfikowanie, skąd się biorą i jak wpływają na nasze myślenie, emocje i zachowania. Poprzez zgłębianie korzeni tych przekonań, stajemy się bardziej świadomi ich roli w kształtowaniu naszego życia. - Intensywne interwencje poznawcze
Wykorzystuje się interwencje poznawcze, które mają na celu podważanie i modyfikację dysfunkcyjnych przekonań. Terapeuci pomagają klientom spojrzeć na swoje przekonania w nowy sposób, co umożliwia skuteczniejsze radzenie sobie z trudnościami. - Rozwój uważności
Rozwój uważności jest kluczowy w terapii schematów. Klienci uczą się obserwować swoje myśli i wzorce emocjonalne bez natychmiastowej reakcji. To umożliwia bardziej racjonalne i zdrowe podejście do trudności. - „Praca z krzesłami” i odgrywanie ról
Metody takie jak „praca z krzesłami” i odgrywanie ról pomagają zidentyfikować różne tryby schematu. Klienci uczą się, jak radzić sobie z różnymi aspektami swojej osobowości i podejść do nich w bardziej konstruktywny sposób. - Praca wyobrażeniowa i doświadczeniowa
Praca wyobrażeniowa i doświadczeniowa umożliwia klientom eksplorację i transformację negatywnych wzorców myślowych i emocjonalnych. Poprzez praktyczne ćwiczenia, osoby uczestniczące w terapii zyskują nowe perspektywy i umiejętności. - Praca na relacji
W terapii schematów kluczową rolę odgrywa praca na relacji. Szczególnie istotne jest powtórne ograniczone rodzicielstwo (reparenting) oraz empatyczna konfrontacja Terapeuci wspierają pacjentów w zrozumieniu, jak schematy wpływają na ich relacje z innymi ludźmi, co umożliwia lepsze funkcjonowanie w życiu społecznym.
Terapia schematów jest holistycznym podejściem, które integruje wiedzę na temat doświadczeń wczesnodziecięcych z praktycznymi narzędziami zmiany myślenia i zachowań. Pomaga pacjentom odbudować zdrowe i satysfakcjonujące życie, uwzględniając głęboko zakorzenione wzorce z przeszłości.
